Her 10 kiracıdan 9’u taşınmak zorunda…
Ipsos’un gerçekleştirdiği kiracılar ve ev sahipleri araştırması enflasyonun etkisiyle daha önce hiç görmediğimiz bir tablo ortaya koyuyor. Zira her 10 kiracıdan 9’u bugün taşınmak zorunda olduğunu söylüyor. Peki, kiracılar oturduğu semtten memnun mu? Aynı semtte ev bulabiliyor mu? Son kontrat güncellemesi sırasında ev sahipleri, devletin açıkladığı kira artış oranının üzerinde bir rakam talep etti mi? Ev sahipleri sıklıkla artan fiyatlar karşısında maddi kayba uğruyor mu? İşte yanıtlar…
Kiracıların 3’te biri oturdukları evlerden memnun
Araştırmaya katılan bireylerin yüzde 48’i geçen yıl oturdukları semtten memnunken; bu yıl memnuniyet oranı yüzde 45’e düşmüş durumda. Kiracıların yarısı oturdukları semtten memnun ancak oturduğu evden memnun olanların oranı daha düşük…
Bütçeye uygun ev bulacağını düşünenlerin oranı sadece yüzde 14…
Kiracılar bugün taşınmak durumunda kalsa bütçesine uygun bir ev bulamayacağını düşünüyor. Yüzde 86’lık bir kitle taşınmak durumunda kaldıklarında aynı semtte ihtiyaçlarına ve bütçesine uygun bir ev bulamayacağı görüşünde. Bu konuda zorlanmayacağını düşünenlerin oranı sadece yüzde 14.
Kira artışları hem devletin belirlediği oranı hem de maaşları geçti
Verilere göre ev sahipleri kiracıların yüzde 35’inden kontrat güncellemesi döneminde devletin açıkladığı kira artış oranından fazlasını talep etmiş. Devletin açıkladığı enflasyon oranında kira artış oranlarına rağmen kiracıların yüzde 69’u bu oranın üzerinde bir artışı kabul etmek durumunda kaldığını ifade ediyor.
Geçen seneye göre 4 puanlık artış var
Genel olarak son 1 yıl içinde yapılan kira artışları kiracıları zorluyor. Hatta öyle ki kiracılar yapılan kira artışlarının gelirlerindeki artıştan daha yüksek olduğunu söylüyor. 2022 yılına göre 4 puanlık bir artış gerçekleşiyor.
Semtteki kira ortalaması baz alınıyor
Ev sahipleri mercek altına alındığın yarısından çoğunun devletin belirlediği oranda artış yaptığını ya da yapacağını belirtmesine rağmen semtteki kira ortalamaları akıllarını karıştırıyor. Ve nihayetinde yüzde 41’i semtteki kira ortalamasını baz almaya karar veriyor. 2022 yılında bu oran yüzde 32 olarak kaydedilmişti.
Ev sahipleri maddi zarara uğradığını belirtiyor
Ev sahiplerinin yüzde 70’i evlerinde bulunan kiracılardan dolayı maddi kayba uğradığını düşünüyor. Bu oran geçen seneye göre 12 puan yükselmiş durumda.
Kiracılar ve ev sahipleri bir kısır döngü içindeler
- Yüksek enflasyon dönemine yeniden girdiğimizden beri ev sahipleri ile kiracılar arasındaki ilişki gündemde önemli yer tutuyor. Ortaya çıkan anlaşmazlıkların, taraflardan birinin diğerini tehdit ettiği, hatta saldırdığı örneklere kadar vardığını görüyoruz. Bir çözüm olarak hükümet konut kira artış oranlarına sınır getirdi ve bu resmi kira güncelleme oranını enflasyona paralel olarak yeniden tanımladı. Ancak bu önlem yaşanan sorunu tamamen çözmeye yetmemiş görünüyor. Geçen yıl her iki kiracıdan biri resmi sınırdan daha fazla artış talebi ile karşılaştığını belirtiyordu, bu yıl durum kötüye gitti, artık her on kiracıdan yedisi bu durum ile karşılaştığını iletiyor. Geçen sene resmi sınırdan daha fazla kira artış talebi ile karşılaşan kiracıların yaklaşık dörtte üçü bu talebi kabul etmek zorunda kaldıklarını belirtmişlerdi, bu sene ise bu durumda olan neredeyse her on kiracıdan dokuzu resmi sınırdan fazla olan artış talebini kabul etmek durumunda kalmış. Üstelik tüm bunlar yaşanırken oturdukları semtten ve evden memnun olan kiracıların oranlarında da geçen seneye göre gerileme var. Her iki kiracıdan biri kirasının gelirinden daha hızlı şekilde arttığını paylaşıyor. Peki neden oturmaktan memnun olmadıkları bu evler için ödemekte zorlandıkları kiraları kabul ediyorlar? Çünkü neredeyse her on kiracıdan dokuzu bugün taşınmak durumunda kalsa oturduğu semtte ihtiyacına ve bütçesine göre başka bir ev bulamayacağı inancında. Daha da kötü bir durumda kalmamak için kabul ediyorlar.
- Ev sahibi tarafına baktığımızda ise onlar açısından da olumsuzluklar tespit ediyoruz. Geçen her on ev sahibinden altısı “son dönemde kiralar sürekli artarken evimde mevcut bir kiracının olması nedeni ile maddi kayba uğruyorum” ifadesine katılıyordu, bu yıl bu oran yükseldi, artık her on ev sahibinden yedisi bu şekilde düşünüyor. Bunun doğal sonucu olarak da ev sahipleri arasında kira gelirlerini piyasa ortalamasında tutabilmek için resmi sınırın üzerinde kira talep edenlerin oranı giderek yükseliyor. Geçen yıl her üç ev sahibinden biri resmi kira güncelleme oranından fazla bir artış talep ettiğini belirtmişti, bu sene ise oran yüzde 41’e yükselmiş durumda. Yüksek enflasyonun birçok nedeni ve sonucu var. Fiyatlama davranışındaki bozulma da hem neden hem de sonuç. Benzer bozulmanın başka alanlarda da olduğunu biliyoruz, ancak özellikle konut kiraları bu bozulmanın en net şekilde gözlemlenebildiği yerlerden biri. Kiracılar ve ev sahipleri bir kısır döngü içindeler, görünen o ki resmi güncelleme oranı tanımlamak sorunu ancak kısmen çözebiliyor, problemin ana gövdesi olduğu yerde durmaya devam ediyor” dedi.
Araştırmanın Metodolojisi:
Ipsos “GÜNDEME DAİR” Araştırması 18 yaş üstü İBBS 1 düzeyinde Türkiye temsili haftalık 400-800 kişiyle online anket yöntemi (CAWI) üzerinden gerçekleştirildi. Temmuz ayında bin 600 kişiye kira / kiracılar özelinde sorular soruldu. Araştırmanın istatistiki hata payı, bin 600 örneklemde 95 güven aralığında ± 2.4. Veriler, ADNKS 2019 verilerine (yaş, cinsiyet, eğitim ve İBBS1 12 bölge) göre ağırlıklandırıldı.
