Türkiye’nin en büyük tedarikçisi kim?

Güvenilir Ürün Platformu, Tarım ve Orman Bakanlığı paydaşlığında iki yıldan bu yana “Tarım Varsa Hayat Var” projesi kapsamında basın buluşmaları yapıyor. TİGEM Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü ev sahipliğinde Karacabey Harası’nda kurumun çalışmalarına ilişkin bilgilenmek üzere ben de davet alıyorum. Gündemde, Ukrayna krizinin de tetiklediği, endişelerimizi artıran “tarım ve hayvancılıkta kendine yetemeyen ülke Türkiye” söylemine açıklık getirmek de var. 

İlkin daha önce faaliyetlerini pek de bilmediğim TİGEM’i tanıyalım: TİGEM, Türk Devlet geleneğinin inşa ettiği bin yıllık bir misyonu sürdüren, 1300’lü yıllarda kurulmuş Çiftlikat-ı Hümayun’ların bugünkü karşılığı. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ordunun gıda ve at ihtiyacını karşılamada rol alan kurum, günümüzde tarım sektörünün temel girdilerinden sertifikalı tohum, üstün vasıflı damızlıkların üretilerek çiftçilere ulaştırılması konusunda faaliyet gösteriyor. Osmanlı döneminden yadigar kalan safkan Arap atı yetiştiriciliğinde de öncülük ediyor. 

Kangal ve Akbaş gibi genetik atası Anadolu olan köpek cinslerinin korunması ve yaygınlaştırılması için ciddi çalışmalar yapan TİGEM safkan ırkların koruyucusu da oluyor. 

TİGEM, ülkenin tüm ekolojilerine dağılmış 17 işletmesi, 3,3 milyon dekar arazi varlığıyla ülkemiz tarım ve hayvancılığının garantisi olmayı amaçlıyor. 

2023 yılı TİGEM için rekorların kırılıdığı bir yıl olmuş

TİGEM Genel Müdürü Dr. Hasan Gezginç kurumun faaliyet alanlarıyla ilgili ayrıntılı bilgi veriyor.  Bilmekten mutlu olacağınızı varsaydıklarımı sizlerle paylaşmak istiyorum.  Tarım ve hayvancılık ülkelerin varlığı  için hayati öneme sahip. İyi giden işleri dinlemek ise memnuniyet yaratıyor, kaygıları azaltıyor. Bolca rakam ama bir o kadar da başarı. Buyurunuz kurumun en yetkili ağızından TİGEM:  

• İşletmelerinde buğday, arpa, tritikale ve yulaf olmak üzere toplam 1 milyon 21 bin 401 dekar ekili alanın hasadı sonunda tüm zamanların en yüksek üretim rakamına ulaşılmış ve toplam 392 bin ton hububat mahsulü elde edilmiş. Toplam üretimde geçen yıla göre yüzde 28 oranında artış sağlanmış. 
• Damızlık aygırlardan 2023 Haziranında Sultansuyu Tarım İşletmesinde bir ayda 261 bin 900 doz sperma satışı ile rekor kırılmış. Karacabey, Anadolu ve Sultansuyu işletmelerinde yetiştirilen toplam 245 elit ve koşu tayının satışından TİGEM kasasına yaklaşık 105 milyon Türk Lirası getiri sağlanarak tüm zamanların rekoru kırılmış.
• Sertifikalı tohum, adı, kaynağı, özellikleri belli olan tescilli tohumlar olarak tanımlanıyor. Diğer tüm şartlar sabit olduğunda, sadece sertifikalı tohum kullanımı bile verimde yüzde 25’e kadar artış sağlıyor. TİGEM’deki tohumların tamamı sertifikalı. Her yıl bir milyon dekar civarında hububat (buğday, arpa, tritikale ve yulaf) ekilişi gerçekleştirilerek tohumluk olarak dağıtılıyor. Sırasıyla en çok buğday, arpa, tritikale ve yulaf ekilerek tohumluk hazırlanıyor.
• Çeşit portföyünün yüzde 99’u yerli ve milli çeşitlerden oluşturuluyor ve ülke genelindeki 303 TİGEM bayisi ile çiftçilere ulaştırılıyor. 
• TİGEM Ceylanpınar Tarım İşletmesinde 2022 yılında Türkiye’nin en büyük (25 ton/saat) kapasiteli tohum hazırlama tesisi hizmete alınmış. Bu yatırımla birlikte TİGEM’in sertifikalı tohum hazırlama kapasitesi 350 ton/saate ulaşılmış. Son yıllarda yapılan sertifikalı tohum üretimi 125 bin tona çıkarılmış. 

• 2023 yılında verim yüzde 33 artışla 384 kg’a ve üretim yüzde 36 artışla 392 bin tona ulaşmış. Ülkemiz tohumculuğunun bitkisel üretimin bütün dallarında gelişmesi için her yıl ortalama 100 bin dekar sulu tarım arazisinde patates, hibrit mısır, ayçiçeği, sebze ve yem bitkileri gibi sertifikalı tohumların üretimi 2022 yılında 130 bin dekara çıkarılmış.
• 6 Şubat depremi nedeniyle Tarım ve Orman Bakanlığının koordinasyonunda bölge yetiştiricilerine TİGEM’in üstün vasıflı damızlık büyük ve küçükbaş hayvanları bir defaya mahsus olmak üzere bedelsiz olarak verilmiş. 21 bin 481 küçükbaş damızlık dağıtımı tamamlanırken dağıtımı planlanan 4 bin 265 büyükbaş damızlığın dağıtımı sürüyor.
• Üstün vasıflı damızlık hayvan yetiştiriciliği faaliyetini sürdüren TİGEM’de, dünya tarım ve hayvancılığındaki gelişmeler, teknolojik yenilikler ve çalışmalar uzman kadrosu ile takip ediliyor. Bugün 14 işletmesinde; 6 ırk ile (Siyah-Alaca, Simental, Esmer, Jersey, Kırmızı Angus ve Limousin) damızlık sığır yetiştiriciliği yapan TİGEM nitelikli hayvan yetiştiriciliği için çalışmalarına devam ediyor. 
• 2012 yılında hizmete açılan en ileri teknolojilerle donatılmış Boğa Sperması Üretim Merkezinde, üstün vasıflı boğa sperma satışı yapılırken 2023 yılında bir milyon doz üretim hedeflenerek yeni bir rekor bekleniyor. 
• “İlerleyen günlerde heyecanla beklediğimiz bir açılışımız olacak.” diyor Dr. Gezginç ve devam ediyor, “Organik tarım konusunda başta arpa, buğday ve ayçiçeği olmak üzere her şey yetiştirilecek. Örneğin dünyada gdo’suz ve organik soya üretimi yokken bunu biz üreteceğiz. Dünyanın en büyük organik tarım işletmesini biz kuracağız.” iddiasında bulunuyor.

Genel Müdürlük tarafından “Doğru bilinen yanlışlar” başlığıyla hazırlanan rapora tigem.gov.tr adresi üzerinden ulaşabilir ve hepimizin aklını yoran soruların yanıtlarını alabilirsiniz.