Ülke ekonomisinden memnun olan kimse kalmadı

Uzun bir süredir Türkiye’nin en büyük sorunu ekonomi… Öyle ki söz konusu ekonomi olunca diğer tüm dertlerin önemi azalıyor. Henüz çok yeni yıkıcı bir deprem yaşamış olmamıza ve uzmanların Marmara için daha yıkıcı bir deprem uyarısı vermesine rağmen “Türkiye’nin en büyük problemi nedir?” sorusu karşısında doğal afet diyenlerin oranı devede kulak gibi kalıyor ekonomiye işaret edenlerin yanında… İpsos’un üç ayrı araştırma dosyasından derlediği “Ipsos Ağustos Ekonomi Dosyası 2023” verilerine göre her 10 kişiden 9’u Türkiye’nin en önemli sorununu ekonomi olarak işaretliyor.

İpsos Türkiye CEO’su Sidar Gedik sonuçları “Türkiye ekonomisinden memnun olanların oranı yüzde 3’e kadar geriledi, ki zaten bizim araştırmamızın istatistiki payı yüzde 3,5, yani Ağustos ayı itibarıyla ülke ekonomisinden memnun olan kimse kalmadı desek yanılmamış olabiliriz” şeklinde yorumluyor. Peki son bir ayda dünyanın endişeleri nelerdi? Türkiye’nin en önemli sorunu ne? Döviz kuruna dair beklentilerimiz hangi yönde? Gelin yanıtlara bakalım…

Dünya enflasyondan endişeli

29 ülkeden katılımcılara “Ülkenizde en çok endişe duyduğunuz 3 konuyu belirtir misiniz?” diye sorulduğunda öne çıkan ilk 5 maddeden 4’ü ekonomiyle ilgili… En çok verilen yanıt açık ara farkla enflasyon olurken liste şu şekilde devam ediyor; Suç, yoksulluk ve sosyal eşitsizlik, işsizlik, finansal siyasi yolsuzluklar…

Her 10 kişiden 9’una göre Türkiye’nin en önemli sorunu ekonomi

Türkiye verileri incelendiğinde en önemli sorunumuzun açık ara farkla enflasyon olduğu görülüyor. Zira her on kişiden dokuzu bu şekilde düşünüyor.

Doğal afet ve göçmen sorunu gibi konuların yarattığı endişeler her ne kadar yüksek olsa da ekonomik kaygılar hepsini geride bırakıyor.

Türkiye ekonomisi kötü!

Türkiye ekonomisi memnuniyet oranının Ağustos ayı itibarıyla yüzde 3’e kadar gerilediği dikkat çekiyor. Buna paralel olarak memnuniyetsizlik oranı da yüzde 81’i buluyor. Kalan yüzde 13’lük kesim ise “Ne iyi ne kötü” diyor.

Döviz kuru yükselecek

Son zamanlarda TL’nin yaşadığı değer kaybının miktarı düşünüldüğünde şaşırtıcı olmayan bir biçimde katılımcılar döviz kurunun yükselmeye devam edeceğini (yüzde 71) öngörüyor. Yüzde 12’lik bir kitle ise “düşer” diyor…

Negatiften daha negatife doğru bir seyir başladı…

• Ekonomi dosyamızın Haziran ayı sonuçlarını değerlendirirken negatiften daha negatife doğru bir trend olup olmayacağını göreceğiz notunu düşmüştüm. Bu notu düşmemin nedeni seçim öncesinde esen görece olumlu rüzgârın Haziran’da yeniden olumsuz yöne dönmesiydi. Temmuz’da ise bu olumsuzluk iyice belirginleşti ve endişelendiğim üzere negatiften daha negatife doğru bir seyir başladı. Haziran’da ülke ekonomisinden memnun olmayanların oranı yüzde 66 iken, Temmuz’da yüzde 77, Ağustos’ta ise yüzde 81 oldu. Türkiye ekonomisinden memnun olanların oranı yüzde 3’e kadar geriledi, ki zaten bizim araştırmamızın istatistiki payı yüzde 3,5, yani Ağustos ayı itibarıyla ülke ekonomisinden memnun olan kimse kalmadı desek yanılmamış olabiliriz.
• Bu sonucun sağlamasını yapmak için TÜİK Tüketici Güven Endeksi’nin Ağustos ayındaki gidişatına bakabiliriz, endeks 12 puanlık gerileme ile son 12 ayın en düşük değerine düştü. Ipsos’un 29 ülkede ölçtüğü tüketici güveni değerinde de Türkiye endeksi Ağustos’ta 7 puandan fazla geriledi ve tüm bu ülkeler arasında tüketici güveni açısından en son sıraya düştük. Ipsos tüketici güven endeksinin 29 ülke ortalamasında ise bir değişim yok, Haziran’da bulunduğu seviyeyi korudu. Yani son 2 ay içinde bu ülkeler ortalamasında bir değişim olmazken ülkemizdeki tüketici güveni kayda değer şekilde geriledi.
• Ipsos’un Dünya’nın Endişeleri Araştırması katılanların ülkesi için en çok endişelendiği 3 konu içinde enflasyon hala ilk sırada. Ancak enflasyondan endişelenenlerin oranında Ağustos’ta Temmuz’a göre 1 puanlık bir azalma var. Bu değişimin bir trendin ilk işareti olup olmadığını görebilmek için Eylül sonuçlarını beklememiz gerekiyor. Çünkü enflasyonda olumlu bir kıpırdanma varken işsizlikten endişe duyanların oranında bir artış görüyoruz. Alınan önlemler ile birçok ülkede soğutulan ekonomilerde enflasyonun düşüş işaretlerinin bir işsizlik artışı riski de barındırdığı malum, bu endişe araştırmamıza da yansımış gibi.
• Türkiye’de yaptığımız Gündeme Dair araştırmamızda ülkemizin en önemli sorunu ekonomidir diyenler ezici şekilde baskın, hala her on kişiden dokuzu bu şekilde düşünüyor. Enflasyonun yükselmeye devam edeceği düşüncesi yerleşmiş durumda. Merkez Bankası’nın bu konuya dair açıklamaları da enflasyonun düşme eğilimine geçmesinin 2024 yılı içinde olacağı yönünde. Dolayısıyla vatandaşların enflasyonun izleyeceği seyre dair tahminleri ekonomi yönetimi ile paralel. Döviz kurlarındaki yükselişin devam edeceği düşüncesi de hâkim olmaya devam ediyor, kurlar düşer diyenlerin oranı da azaldı.
• Gündeme Dair araştırmamızdaki tüm bu olumsuz değerlendirmelere ek olarak dikkat çekici olan bir diğer tespit ise işsizlik endişesindeki yükseliş. Vatandaşların büyük çoğunluğu enflasyonun yükselmeye devam etmesine paralel olarak aynı süreçte işsizliğin de artacağını düşünüyorlar. İşsizlik artar diyenlerin oranı yüzde 66’dan yüzde 73’e yükseldi. Yüksek enflasyona eşlik edecek bir ekonomik durgunluk endişesi var. Bunun doğal sonucu olarak da her on kişiden altısı yılın geri kalan aylarında yaşam standardının düşeceğini belirtiyor.
• Tüketici güveninde dikkat çekici aşınma devam ediyor. Açıklanan son büyüme oranında iç tüketimin ne kadar önemli rol oynadığını gördük, bu yüzden tüketici güveni çok önemli. İç tüketimin yavaşlaması, gerçekten de vatandaşların endişesini duydukları durgunluk, işsizlik artışı gibi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle de ekonomi yönetiminin enflasyon ile mücadeleye yönelik aldığı kararların güven tesis edici sonuçlar üretmesi de çok kritik.

Araştırmanın Metodolojisi:

• 2023 AĞUSTOS TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ: Ağustos 2023 tarihinde Online Panel sistemi aracılığıyla dünya çapında 29 ülkede gerçekleştirildi. Örneklem, çoğu ülkede 16-74 yaşları arasında ve Kanada, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nde 18-74 yaşları arasındaki 21,200 yetişkini kapsıyor.  Araştırmaya Ipsos Online Panel üzerinden bazı ülkelerde 1000, Türkiye dahil bazı ülkelerde de 500 kişi çalışmaya katıldı. Türkiye’deki örneklem daha çok şehir merkezinde yaşayan, eğitimli ve daha yüksek gelirli vatandaşları kapsıyor. Sonuçlar internet erişimi olup online anket doldurabilen nüfusun yanıtları olarak değerlendirilmelidir.
• Ipsos DÜNYANIN ENDİŞELERİ- AĞUSTOS: 21 Temmuz-4 Ağustos tarihleri arasında Online Panel sistemi aracılığıyla dünya çapında 29 ülkede gerçekleştirildi. Örneklem, çoğu ülkede 16-74 yaşları arasında ve Kanada, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nde 18-74 yaşları arasındaki 25,725 yetişkini kapsıyor. Araştırmaya Ipsos Online Panel üzerinden bazı ülkelerde 1000, Türkiye dahil bazı ülkelerde de 500 kişi çalışmaya katıldı. Türkiye’deki örneklem daha çok şehir merkezinde yaşayan, eğitimli ve daha yüksek gelirli vatandaşları kapsıyor. Sonuçlar internet erişimi olup online anket doldurabilen nüfusun yanıtları olarak değerlendirilmelidir.
• Ipsos GÜNDEME DAİR: Araştırma 18 yaş üstü İBBS 1 düzeyinde Türkiye temsili haftalık 400-800 birey ile online anket yöntemi (CAWI) üzerinden gerçekleştirildi. Araştırmanın istatistiki hata payı, 95 güven aralığında ± 3.5’tir. Veriler, ADNKS 2019 verilerine (yaş, cinsiyet, eğitim ve İBBS1 12 bölge) göre ağırlıklandırıldı.

Enflasyon mutfak alışverişini nasıl şekillendiriyor?

Enflasyonun etkileri arttıkça tüketicinin alım gücü azalmaya devam ediyor. Peki, bu enflasyonist ortam tüketicinin mutfak alışverişlerini nasıl şekillendiriyor? Tüketici davranışları ne yönde değişiyor? Yeni alışveriş trendleri neler? Yanıtlar YouGov’un Marketing Türkiye adına gerçekleştirdiği “Enflasyonun Mutfak Alışverişine Etkileri” araştırmasında…