Z Kuşağı Daha Az Alkol Tüketiyor! Peki Neden?

Tüm araştırmalar aynı gerçeği gösteriyor: Toplum genelinde alkol tüketimi artarken, Z kuşağında bu oran düşüyor. Bu veriden yolan çıkan Twentify da Gen Z’nin alkolden uzaklaşmasının nedenlerini anlamak için Illinois, California, New York ve Florida’dan 100 genç ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirdi. Quals.AI ile analiz edilen veriler, dikkate değer içgörüler sunuyor…

Z kuşağı alkol konusundaki yaklaşımını ciddi şekilde değiştiriyor: Ölçülülük, sorumluluk ve iyi oluş ön planda. Eğlenceden vazgeçmiyorlar ama kontrolü elden bırakmak istemiyorlar. Artık “sağlık”, “akıl sağlığı” ve “öz saygı” ayakkabılar elde eve dönmekten daha popüler.

“Kendime saygım olduğu için abartmıyorum. Sağlığım her şeyden önemli. Arkadaşlarım içse de ben istemiyorsam içmem.” (Kadın, 22)
“Alkol almadığımda kendimi çok daha iyi hissediyorum. Hem fiziksel hem de ruhsal olarak daha iyiyim. Artık eğlenmek için sarhoş olmaya gerek yok.” (Kadın, 25)

Alkol artık başrolde değil

Z kuşağı için içki, gecenin ana teması değil. Anı yaşamak önemli; sarhoşlukla unutmak değil. Toplu halde içmek hala var, ama bir zorunluluk değil. “Eğlence” ve “rahatlama” hisleri alkolle ilişkilendirilse de “tehlike” ve “depresyon” da sıkça anılıyor.

“Aşırıya kaçmadan, kontrollü şekilde içince sorun yok. Artık içkiyle eğlenmekten çok birlikte anı yaşamaya önem veriyorum.” (Erkek, 22)
“Alkol bazen eğlenceli ve rahatlatıcı olabiliyor ama fazla kaçınca depresyona giriyorum, kötü hissediyorum. Eskisi gibi gecenin odak noktası değil.” (Kadın, 25)

“Ayık olunca kendimi daha net hissediyorum”

Birçok katılımcı alkolün kısa süreli mutluluk verse de ardından pişmanlık, üzüntü ya da anksiyete getirdiğini söylüyor. Ayık olmak; netlik, kontrol ve bazıları için gurur anlamına geliyor. Alkolün başkalarında duygusal zarara yol açtığını gözlemleyenler de az değil.

“Bence alkolün keyif veren yanları olduğu kadar riskleri de var; özellikle fazla içince hem fiziksel hem ruhsal olarak kötü etkiliyor.” (Erkek, 23)
“Eskiden daha çok içerdim ama fark ettim ki ertesi gün moralim bozuluyor, kafam karışıyor. Şimdi sadece özel günlerde, tadında bırakıyorum.” (Kadın, 26)

Evde başlayan hikâyeler

Ailede yaşanan bağımlılık öyküleri veya alkol kaynaklı şiddet, ölçülü davranış ya da tamamen uzak durmayı motive eden başlıca nedenlerden. Z kuşağı geçmişi tekrar etmek istemiyor. Babasının ya da amcasının alkolden öldüğünü, çocukken sarhoşluk sahnelerine tanık olduğunu anlatan birçok katılımcı var.

“Ailemde alkol bağımlısı olanlar vardı ve bu yüzden çocukluğumda çok kötü sahnelere tanık oldum. Bu yüzden alkolü hep mesafeli gördüm.” (Kadın, 24)
“Babamın sürekli içip agresifleşmesi yüzünden ailede hep tartışma çıkardı. Bu yüzden kendimi kontrol etmeye çalışıyorum ve ölçülü davranıyorum.” (Kadın, 26)

Sağlık kafası: Alkol karaciğere karşı

Karaciğer tahribatı, kanser riski, depresyon gibi sağlık kaygıları Z kuşağından pek çok kişiyi alkolden uzak tutuyor. Spor, uyku, bedensel-zihinsel hafiflik gibi hedefler içkinin yerini alıyor. kısacası onlara göre sağlıklı olmak, shot atmaktan daha havalı.

“Spor yapmak, iyi uyumak ve kendimi enerjik hissetmek benim için shot atmaktan çok daha havalı.” (Kadın, 26)
“Alkolün karaciğere zarar verdiğini biliyorum, o yüzden fazla içmek istemiyorum. Sağlığım benim için daha önemli.” (Erkek, 23)

Sosyal baskı azalıyor

Arkadaş ve aile baskısı hala var, ancak Z kuşağı “hayır” diyebilmekte kararlı. Kendi sınırlarını belirlemekten çekinmeyen bir jenerasyon. Ayık kalma kararı çoğu zaman çevre tarafından saygı görüyor. Önceki kuşakların aksine sosyal içicilik artık zorunlu değil.

“Sosyal ortamlarda içki hala var ama kimse kimseye zorla içirmiyor. Keyif almak için ille de içmek gerekmiyor.” (Kadın, 23)
“İçki içmek bir tercih, zorunluluk değil. Sosyal baskı hissetmiyorum, istemediğimde içmem. Eğlenmek için sarhoş olmama gerek yok.” (Kadın, 24)

Sosyal medya: “#SoberIsCool” hareketi

Sosyal medya ve influencer’lar sayesinde ayık kalmak normalleşiyor. Alkolü yücelten içerikler azalırken ayıklığı destekleyen #SoberIsCool teması öne çıkıyor. Arkadaşların ya da influencer’ların davranışları içki alışkanlıklarını etkileyebiliyor.

“Sosyal medyada ayık kalmanın desteklenmesi bana da ilham veriyor. Eskiden içki övülürdü, şimdi ise ayıklık öne çıkıyor.”(Kadın, 26)
“Sosyal medyada sürekli eğlenmek için içki içen insanlar görmek yerine, ayık kalmayı havalı bulan içerikler çok arttı. Bu da davranışımı etkiliyor.” (Kadın, 25)

Yeni statü Sembolü: Ayıklık

Ayık kaldıkları için övgü aldığını belirten birçok katılımcı var. Bazıları sıkıcı bulunabilir ama bu seçim onlar için öz kontrol, güven ve temiz bir imaj anlamına geliyor. Hatta en güzel hikâyelere sahip olmak da buna bağlanıyor: çünkü hatırlıyorlar.

“Ayık kaldığım için insanlar bana güveniyor ve övgü alıyorum. Bu bana kendimi iyi hissettiriyor.” (Erkek, 23)
“Alkol kullanmayınca insanlar bana daha çok güveniyor, hem temiz bir imajım oluyor hem de olan biteni hatırlayabiliyorum.”(Kadın, 26)

Eyaletlere göre alkolü içkiyi azaltmanın nedenleri

California: Zihinsel sağlık, fitness ve kültürel çeşitlilik etkili.
Florida: Aile hikâyeleri önde; sosyal baskı daha az.
New York: Eğitim ve kamu spotları etkili; parti kültürü gözlemlense de katılım düşük.
Illinois: Sağlık, maliyet ve kişisel travmalar başlıca etkenler.

Markalar için öneriler

Z kuşağının alkol tercihleri; sağlık, zihin sağlığı ve sosyal imajla doğrudan ilişkili. Aile öyküsü, olumsuz deneyimler ve fiyat da önemli etkenler. Bu jenerasyonun içkiyi “opsiyon” olarak gördüğünü unutmayın. Şu başlıklara odaklanmak kritik: