Sen de yap!
“Maker Hareketi” aslında herkesin birer “maker” olduğunu savunuyor. Para yerine yeteneğin konuştuğu; insanların tüketmektense yaratmaya odaklandığı; bunun sonucunda da satın alma yerine “yapmaktan” bahsettiğimiz yeni bir kültür söz konusu.
YİĞİT KULABAŞ
Maker hareketinden ilk defa yılın başlarında söz etmiştik: “Yaratıcılıkla beslenen çok iddialı yeni bir hareket bütün dünyayı kapsama altına almış durumda. Her sene onlarca fuar/panayır düzenleniyor, yüz binler toplanıyor. Hareketin Türkiye’de de sadık bir takipçi kitlesi var. Sosyal medya, Y kuşağı, internet, yeni teknolojiler, 3 boyutlu yazıcılar, crowdfunding, yaratıcılık bir araya gelince yepyeni bir alt kültür tetiklenmiş durumda.”
12-13 Kasım tarihlerinde düzenlenecek ilk “İstanbul Mini Maker Faire” hatırına konuyu tekrar hatırlayalım isterseniz.
Maker Hareketi
Açık inovasyonun geldiği son nokta olarak görülen, kişilerin teknolojiyi kullanarak bir şeyler üretmesi ile ortaya çıkan Maker Hareketi aslında herkesin birer “maker” olduğunu savunuyor. Para yerine yeteneğin konuştuğu; insanların tüketmektense yaratmaya odaklandığı; bunun sonucunda da satın alma yerine “yapmaktan” bahsettiğimiz yeni bir kültür söz konusu.
Bu yeni kültürdeki eğitim öğrenim de oldukça farklı. Resmi yerine gayri resmi bir düzen var; hayatı ti’ye alan, aşırı ciddiyetten hoşlanmayan bir ortam oluşturuluyor. Burada bilgi kadar deneyim de ön planda. Maker’lar deneyerek öğreniyor. Rekabet yerine işbirliği, paylaşma benimseniyor. Dünyanın her köşesinde düzenlenen festivallerin ana amacı da paylaşmak için ortam yaratmak zaten. Zira herkes kendi yarattığı eserler aracılığı ile sosyalleşmek istiyor.
Risk almanın çok doğal bir erdem olduğu, meslekler yerine yeteneklerin ön plana çıktığı, daimi işler yerine projelerin konuşulduğu, fabrikasyon yerine kişisel üretimin değer kazandığı bir düzen hayal ediyor Maker’lar. Bu hayal yaygınlaştığında ve kitleleri içine çekmeye başladığında elbette bugünkü pazarlama anlayışı ve iş yapış şekilleri de değişecek.
Makercon
İlk yazıdan geçen yaklaşık bir senelik süre içinde hem dünyada hem de Türkiye’de pek çok gelişme yaşandı. Eylül ayında New York’ta düzenlenen Makercon ve Maker Faire etkinliklerine katılma fırsatı buldum. Makercon esnasında akımla özdeşleşen çoğu firma gövde gösterisi yaptı – yeni araçlarını, yeni sürümlerini ilk defa etkinlik esnasında duyurdular: Ardunio, Rasberry Pi, AutoCAD, Intel, ARM, Makerbot ve Ultimaker akla gelen ilk isimler arasında.
Eğitim önemli konulardan bir tanesiydi. Fuarda öğrencilerin ağırlığı hissediliyordu. Mühendislik eğitimi alanlar hatırlayacaktır; elimize devre alışımız yirmili yaşlara denk gelir. Fuarda ise bu yaş onlu yaşların ilk yıllarına kadar inmişti. Gençler ellerinde lehim makineleri ile Zihni Sinir projelerin peşinden koşuyorlardı.
Program kapsamında yer alan panellerde Beyaz Saray sözcülerinden, üniversitelere; tamamen maker kültürüne göre eğitim vermeye başlayan programlardan, çocuklara özel Makerspace işleten firmalara kadar her renk vardı. Hemen hepsi çocuklardan, yeni dünyadan, görsel düşünmeden, deneyerek/yaparak öğrenmekten ve dönüşümden bahsetti.
Konuşmacılar arasında kitlesel fonlama (crowdfunding) akımının öncülerinden Kickstarter’ın CEO’su; 3D baskı işinde yıldızlaşan Shapeways firmasının CEO’su; Galileo projesi ile kitleye önemli yatırımlar yapan Intel CEO’su da bulunuyordu. Ancak kuşkusuz en büyük ilgiyi ve alkışı üç boyutlu yazıcılar kullanarak araba üreten Local Motors CEO’su Jay Rogers aldı. Sadece 44 saatte imal edilen araba fuarda katılımcıların meraklı gözleri önünde pazara sunuldu.
Etkinlikte dikkat çeken bir başka gelişme ise “hardware”cilerin yükselişi idi. Hardware denince hemen aklınıza donanım satışı yapan büyük şirketler gelmesin. Burada hardware işine gönül vermiş, gerektiğinde software de yazan ama kendisini devrelere adayan kişilerden bahsediyoruz. Makercon seanslarında “software” ile birlikte anılan her türlü jargonun “hardware” versiyonu kullanılıyordu: “HDK: Hardware Development Kit”, “Open Hardware”.
Makers Türkiye
Bir önceki yazıyı “Hazerfen’in, Prof. Zihni Sinir’in, Deli Emin’in, Doğan görünümlü Şahin’lerin çıktığı bu topraklardan daha nice Maker çıkacağından eminim” cümlesiyle bitirmiştik. Gerçekten de her geçen gün Türkiye’de akıma gönül veren kişilerin sayısı artıyor.
Makersturkiye.com sayfasının takipçi sayısı bugün itibarıyla sekiz bine yaklaşmış durumda. Sloganları “Sen de Yap!” Pek çok şehirde makerspace (yapım üretim ortak alanı) açmak isteyen kişi, bu portal ve forum sayesinde birbirine ulaşıyor. Okullarda da durum farklı değil. Bilgisayar laboratuvarlarını maker laboratuvarlarına dönüştürmek için bazı okullar ilk adımı atmış bile.
Bir başka dikkat çeken slogan da “şikâyet etme harekete geç”. İcatlar bir problemin karşısında dertlenmektense, hayal kurarak çözüm bulmak istendiğinde ortaya çıkıyor: apartmanındaki kokudan rahatsız olup 3 boyutlu yazıcılarla koku giderici yapanlar, insansız dört kişilik orkestra ile zor besteleri bile icra edenler, selfie makinası ile kısa kol problemini çözenler… Bütün bunlar kişisel çıktılar olmasıyla beraber kitlesel fonlama sitelerine prototip olarak konulup destek bulması durumunda ticari seviyeye kadar çıkabiliyor. Hem de önce prototiple ürün performansı test edilmiş, destekçilerden gelen geribildirimlerle iyileştirilmiş ve tüm ön finansman sağlanmış durumda!
Bir de mobil nesil var. Henüz lise öğrencisi olmasına rağmen kendi üç boyutlu yazıcısını yapan Kaan, akıllı priz tasarımları yapıyor. Yaşça daha büyük olan Deniz, üç boyutlu basım teknikleri kullanarak tasarladığı alçılar ile kırılan kolun tedavisini yüzde 80 oranında hızlandırmış bulunuyor.
İstanbul Mini Maker Faire
Evet, dünyanın birçok yerinde yapılan ve 12-13 Kasım’da Türkiye’de ilk defa yapılacak olan Mini Maker Fuarı’nın İstanbul ayağına yaklaşık 100 proje katılacak. Etkinlik Turkcell ev sahipliğinde, Turkcell Teknoloji Zirvesi kapsamında gerçekleşecek. İstanbul Mini Maker Fuarı’nda 3 boyutlu yazıcılar, çocuklar için bölüm, robot bölümü, el işi bölümleri yer alacak. Beyin dalgalarını okuyan sistemlerden, giyilebilir teknolojilere, yerli 3 boyutlu yazıcılardan, drone’lara kadar kişilerin kendi ürettiği projeler bu fuarda sergilenecek.
“Maker” ruhu taşıyan herkesle fuarda görüşmek dileğiyle…