Nereden çıktı bu “matcha” çılgınlığı?
Birkaç ay öncesine kadar kafamızı çevirdiğimiz her yerde Dubai Çikolatası karşımıza çıkıyordu… Bugünlerde ise internetin yeni gözdesi mactha çayı. Sosyal medya sayesinde sınırları aşan bu akımlar, artık sadece trend değil; yaşam alışkanlıklarını da değiştiriyor. Öyle ki marketlerdeki stoklar hızla tüketiyor hatta kimi akımlar üretim krizine bile yol açıyor. Sağlıklı yaşamın altın çağını yaşadığı bu dönemde matcha hem sağlıklı oluşuyla hem de ritüele dönüşen hazırlama biçimiyle tüketiciye hem sağlık hem de yeni bir deneyim sunuyor.
Sağlıklı yaşamın hiç olmadığı kadar zirvede olduğu, daha dengeli beslenmeye her zamankinden daha çok dikkat edilen bu günlerde, kahvenin yerine koyacak bir şey arayanların yolu matcha ile kesişiyor.
Özünde, özel olarak yetiştirilen ve işlenen öğütülmüş yeşil çay tozu olan matcha; Gyokuro cinsi çay ağaçlarından elde ediliyor. Geleneksel olarak klasik Japon çay seremonisinde kullanılan Matcha, antik zamanlardan beri meditasyon ve dini törenlerde kullanılsa da günümüzde sağlıklı yaşamı destekleyen bir içecek olarak öne çıkıyor. Yüksek antioksidan içeriği, enerji verici özellikleri ve zihinsel odaklanmayı artırması, matcha çayını popüler hale getiren başlıca etkenlerden.
Evet, yine TikTok!
Sabır, gelenek ve dinginlikle harmanlanmasıyla bilinen matcha ritüelleri, TikTok’un dokunduğu her şey gibi viral hale geldi. Influencerlar matcha deneme videoları çekti, kafeler menülerine bir bir matchayı ekledi ve “clean girl”lerin sabah rutinlerinde asırlık gelenek estetik bir akım haline geldi.
“Her yer matcha, matcha, matcha”
Japonya’daki matcha üreticileri yoğun talebi karşılamakta zorlanıyor. Dünyanın en kaliteli matchalarını üreten meşhur Uji bölgesindeki çay dükkanları, müşterilerin bir seferde alabileceği miktara sınır getiriyor. Turistler kuyrukta, online talep ise patladı. ABD ve Avrupa’da bile raflarda stok bulmak zorlaştı. Bu popülerlik yeni değil, matcha yıllardır trendler listesinde yükseliyordu. Ancak son aylarda, TikTok’taki viralitenin de etkisiyle talep, üreticilerin beklediğinin çok ötesine geçti.
The Guardian’a konuşan Kyoto’daki bir çay dükkanı sahibi, “2021’de açıldığımızda bu kadar çok uluslararası ziyaretçi görmüyorduk. Şimdi tamamen değişti. Her yer matcha, matcha, matcha” diyor.
Japonya Tarım, Orman ve Balıkçılık Bakanlığı’na göre, matcha üretimi 2010’da 1.471 tonken, 2023’te 4.176 tona yükseldi. Ancak bu üretimin yarısından fazlası, özellikle Kuzey Amerika’daki talebi karşılamak için ihraç ediliyor. Matcha pazarının 2023’te 1,17 milyar dolardan 2030’da 2,43 milyar dolara çıkması bekleniyor. Üretim artışına rağmen, yaşlanan çiftçi nüfusu ve yeni neslin bu işe ilgisizliği nedeniyle 2023’teki üretim, 2008 seviyelerinin ancak yüzde 78’ine ulaşabildi.
Vergiler üreticileri zorluyor
Sosyal medyada viral olan ürünlerin bulunmasının zorlaşması yeni bir şey değil. Boba, sriracha ve hatta süzme peynir bile benzer dönemlerden geçti. Ama matchayı bunlardan ayıran şey, seri üretim atıştırmalıklar veya gazlı içeceklerin aksine, hassas ve emek yoğun bir süreçten geçerek üretilmesi.
Markalar da matcha’ya göz kırpıyor
Halihazırda kahve satan zincirlerin, portföylerine matcha eklemesine elbette şaşırmamalı. Öyle ki Starbucks, yaz menüsüne farklı çeşitlerde matcha içeceklerini ekledi bile. Ancak spor ve moda perakende markası Sneaks Up’da Härman Coffee ile matcha işine girdi! Hem kafe hem alışveriş konseptiyle misafirlerini ağırlayan Sneaks Up, matcha trendinden de faydalanmayı ihmal etmiyor.
Zincirlerin yanında bugünlerde köşebaşlarında yalnıza matcha ve matcha hazırlama kitleri satan minik dükkanlar görmeniz de çok olası. Poco, Kyo, Sante, Norre, Hona şimdilik en öne çıkanlar…
Her biri ayrı pazar
Matcha çayı diğer çaylardan farklı hazırlanıyor. Özel kasesi içine konulan 1-2 gram matcha, kaynar olmayan sıcak su ile buluşturuluyor. Bamboo whisk veya çay seremonisindeki ismiyle “chasen” ile soldan sağa doğru karıştırılarak köpürtülüyor.
Matcha seremonisi için tüm bu ürünler ayrı bir pazar da yaratıyor elbette. E-ticaret de bu süreçte önemli bir rol üstleniyor. Özel matcha setleri, bambu whisk’ler ve geleneksel çay kaseleri gibi aksesuarlar, büyük talep görüyor. Kafelerin hazırladığı “matcha starter kit”lerin yanında, geçen günlerde lüks moda markası Miu Miu da matcha hazırlama seti çıkardığını duyurdu. Kalıcı bir pazar yaratmış gibi görünen matchaya, sağlıklı yaşam arayışları ve deneyim odaklı tüketim alışkanlıklarının yükseldiği bu günlerde, markaların bu alanda yatırım yapması şaşırtıcı olmayacaktır.
LinkedIn’de Abone OlunKaynaklar: TheStreet, Florence Nightingale, Hardwarelab, Encha
