Lüksün Peşinde: Kalite Mi, Gösteriş Mi?

İngiltere’de kalite ve prestij, Türkiye’de gösteriş ve erişilemezlik… Lüks tüketim, iki ülkede farklı motivasyonlarla şekilleniyor. Sosyal medyanın etkisi ve toplumsal baskılar ise lüksün algılanış biçimi üzerinde derin izler bırakıyor…

Lüks, kimine göre bir yaşam tarzı, kimine göre ise bir statü sembolü. İngiltere’de Gucci, Rolex gibi markalar kalite ve prestijle özdeşleşirken, Türkiye’de iPhone ve lüks restoran deneyimleri gösterişin bir parçası olarak görülüyor. Twentify‘ın “Alışveriş Günlükleri” serisinin ilk bölümü olan “Lüksün peşinde: Kalite mi, gösteriş mi?” araştırması, iki ülke arasında lüks algısının nasıl farklılaştığını ortaya koyuyor.

İngiliz tüketiciler için lüks, dayanıklılık ve kişisel tatmin anlamına gelirken, Türkiye’de sosyal statü ve toplumsal kabul ön planda. Peki, lüks tüketimin ardındaki gerçek motivasyon ne? Kalite arayışı mı, yoksa gösteriş tutkusu mu? İşte, lüksün parıltılı dünyasında saklı kalan hikayeler…

Lüks: Kimine göre pahalı, kimine göre prestij

Lüks, kiminin kalbinde bir kuş, kiminin cüzdanında bir taş gibidir. İngiltere’de, Gucci, Rolex gibi markalar lüksün kalesini temsil ederken, Türkiye’de ise lüks, bir iPhone almakla eşdeğer. Her iki ülkede de lüks, kalite ve fiyat etiketiyle birleştiğinde parlayan bir yıldız gibi görülüyor. Ancak, lüksün tanımı herkes içinfarklılık gösteriyor.

“Bana göre lüks, pahalı markalardan alınan kaliteli ürünlerdir. Mesela Gucci, Rolex…” (İngiltere, Erkek, 42)
“Lüks, benim için iPhone demek. Pahalı ve kaliteli olduğu için lüks.” (Türkiye, Kadın, 27)
“Lüks ürünler kaliteli olmalı, ama sadece pahalı olmak yetmez.” (İngiltere, Erkek, 58)
“Lüks, burada pahalı ve sınırlı sayıda üretilmiş şeyler demek.” (Türkiye, Erkek, 35)

İngiltere’de lüks, genellikle prestijli markalar ve yüksek kaliteyle ilişkilendiriliyor. Katılımcılar, Gucci, Rolex, ve Tag Heuer gibi markaları lüks olarak tanımlıyor ve bu markaların ürünlerini satın almanın kişinin sosyal statüsünü artırdığını düşünüyor. Lüks otomobiller ve yüksek kaliteli saatler, İngiliz tüketiciler için prestijin ve kalitenin bir sembolü.

Türkiye’de ise lüks, daha çok erişilemezlik ve gösterişle bağlantılı değerlendiriliyor. iPhone, Mercedes, ve lüks restoranlarda yemek yeme gibi deneyimlerin lüks olduğu belirtiliyor. Özellikle yüksek fiyatları ve herkesin sahip olamayacağı özellikleri nedeniyle bu ürünler lüks olarak algılanıyor. Türkiye’de lüks, daha çok bireyin toplumda prestij kazanmasını sağlayan ve sosyal çevrede kabul görmesini mümkün kılan bir araç olarak görülüyor.

“Gucci, Rolex gibi markalar benim için lüksü temsil ediyor.” (İngiltere, Erkek, 42)
“iPhone kullanmak burada gerçekten çok pahalı ve lüks olarak görülüyor.” (Türkiye, Kadın, 27)
“Mercedes ve lüks restoranlarda yemek yemek benim için lükstür.” (Türkiye, Erkek, 35)
“Tag Heuer saatim, bana göre prestijin ve kalitenin sembolü.” (İngiltere, Erkek, 58)
“Giyim markaları ve pahalı otomobiller, burada lüks olarak kabul ediliyor.” (İngiltere, Kadın, 52)

Kalite mi, gösteriş mi?

Bir yanda kaliteye vurgu yapanlar, diğer yanda ise gösterişin peşinden koşanlar… İngiltere’de insanlar lüksü daha çok kalite ve dayanıklılık üzerinden tanımlarken, Türkiye’de ise lüks daha çok gösteriş ve erişilmezlikle ilişkilendiriliyor. Lüksün ışıltısı, toplumların gözünde farklı parlıyor.

“Gösteriş yapmak, lüksün bir parçası.” (Türkiye, Kadın, 29)
“Kalite ve uzun ömürlülük lüksü değerli kılar.” (İngiltere, Erkek, 28)
“Lüks ürünler almak, sosyal çevremde saygınlık kazandırıyor.” (Türkiye, Erkek, 29)

Lüks tüketimin motivasyonları

Lüksün tanımı ülkeler arasında önemli bir fark içerirken “nedeni” ülkelerden ayrı olarak insanlar arasında değişiyor. Bazıları daha çok kişisel ödül ve kalite arayışı olarak değerlendiriyor. Lüksü sosyal statü göstergesi olarak kullananları da unutmamak gerekiyor.

“Lüks tüketim, beni mutlu ediyor ve kendimi ödüllendirmiş gibi hissediyorum.” (İngiltere, Erkek, 30)
“Lüks tüketim, sosyal çevrede kabul görmek için önemli.” (Türkiye, Erkek, 29)
“Kendimi özel hissetmek için lüks tüketiyorum.” (İngiltere, Kadın, 43)
“Lüks, beni mutlu eden ve kendime değer verdiğimi hissettiren bir şey.” (Türkiye, Kadın, 29)

Sosyal medyanın gücü

Sosyal medya, lüks tüketimi teşvik eden ve şekillendiren önemli bir platform olarak karşımıza çıkıyor. İngiltere’de sosyal medya, bireysel tercihleri ve tatmini etkilerken, Türkiye’de toplumsal onay ve gösteriş arayışını destekliyor. Her iki ülkede de sosyal medya, lüks tüketim trendlerini belirleyen önemli bir unsur olarak dikkat çekiyor.

“Sosyal medya, tercih ettiğim lüks ürünleri keşfetmeme yardımcı oluyor.” (İngiltere, Kadın, 24)
“Toplumsal onay arayışında sosyal medya önemli bir yer tutuyor.” (Türkiye, Kadın, 32)
“Sosyal medya, lüks tüketim trendlerini belirliyor.” (İngiltere, Erkek, 44)
“Sosyal medyada gördüklerim, tüketim kararlarımı etkiliyor.” (Türkiye, Erkek, 34)

Cüzdanı ağlatır, kalbi güldürür…

Öte yandan kalite arayışı ve gösteriş aracı arasındaki terazide İngiltere, daha çok kişisel tatmin arayışı ve kaliteye duyulan ihtiyaç tarafındayken, Türkiye’de sosyal statü ve kabul görme arzusu biraz daha ön planda. Lüks, İngiltere’de daha çok kalıcı değer arayışıyla, Türkiye’de ise sosyal onay ihtiyacıyla ilişkili. Her iki durumda da insanlar, lüks ürünler için harcadıkları parayı haklı çıkarmanın yollarını buluyor.

“Lüks harcamalarımı kaliteli ve uzun ömürlü olduğu için haklı çıkarıyorum.” (İngiltere, Kadın, 52)
“Lüks ürüne verdiğim para, bana sosyal çevremde saygı kazandırıyor.” (Türkiye, Erkek, 56)
“Kendi mutluluğum için lüks harcama yapıyorum, bu benim için bir yatırım.” (İngiltere, Kadın, 31)
“Lüks harcama, başkalarının gözünde değerli görünmeme yardımcı oluyor.” (Türkiye, Kadın, 22)

Normların çekim gücü

Toplumun lüks algısının kişisel tercihler üzerinde etkisi olduğu su götürmez bir gerçek. İngiltere’de toplum baskısı daha az hissedilirken, Türkiye’de bu baskı, lüks tüketim kararlarını şekillendirebiliyor. Unutulmaması gerekiyor ki, lüks sadece bir kelime değil aynı zamanda sosyal bir fenomen.

Sonuç olarak, lüksün parlayan dünyasında, her parıltının ardında farklı hikayeler, farklı amaçlar yatıyor. İngiltere ve Türkiye arasında lüks anlayışında benzerlikler olduğu kadar farklılıklar da mevcut. Ancak, lüksün cazibesi evrensel; herkesin kalbinde bir parıltı bırakıyor.

Araştırmanın metodolojisi

Araştırma kapsamında, 22-24 Ocak 2025 tarihlerinde Twentify’ın yapay zeka destekli nitel araştırma platformu Quals.ai kullanılarak Türkiye ve Birleşik Krallık’ta 80 katılımcıyla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirildi. Görüşmelerde yaş ve cinsiyet dengeli dağılmıştır.

Milyonlarca ileti, tek bir zirve: Sosyal medyada hangi marka birinci oldu?