Kapsayıcı Liderler

Marketing Türkiye ve Deloitte Danışmanlık işbirliğiyle hazırlanan ve pek çok global araştırmanın analizinizi içeren “Liderlere Liderlik Edenler” çalışması gelecekte iş dünyasını şekillendirecek 5 liderlik anlayışını tanımlıyor. Çalışma; “Kapsayıcı Liderlik, Senfonik Liderlik, Hümanist ve Dijital Liderlik, Esnek ve Dayanıklı Liderlik ve Sosyal Liderlik” tanımlarının Türkiye’deki en başarılı temsilcilerini de gözler önün seriyor. Gelin her gün farklı bir bölümünü ele alacağımız “Liderlere Liderlik Edenler” yazı dizimizin bu bölümünde “Kapsayıcı Liderlere” ve iş dünyasına verdikleri mesajlara hep birlikte bakalım.

Ayrımcılık çalışma hayatında temel sorunlarımızdan biri. Farklılıkları bir zenginlik olarak değerlendirmeyip tek tip çalışan yaratmaya çalışmak; ayırmacı ve kayırmacı davranmak ise bu sorunun kök nedeni. Son yıllarda iş ortamında çeşitlilik, kapsayıcılık ve saygının çalışan motivasyonu ve şirketlerin başarısı açısından ne derece kritik olduğunu iyice kavradık. Karma ekiplerin, çalışanların baskı altında kalmaksızın gerçek kimlikleriyle hareket edebildikleri ortamların önem kazandığını; şirketlerin değerlerini tanımlarken kapsayıcılığı liste başı yaptıklarını görüyoruz. Niyet bu yönde olsa bile; her şirkette istenen sonuçlara ulaşılamıyor. İşte bu noktada en büyük rol liderlere düşüyor. Sadece birilerinin değil; herkesin lideri olabilmek birçok liderin gelişim alanı olarak öne çıkıyor. Bazen ister istemez kendi ekiplerimize, daha iyi anlaştığımız veya daha fazla önemsediğimiz kişilere olanla; diğerlerine olan davranışlarımız haksız derecede ayrışabiliyor. Oysa liderler sıklıkla rol değiştiriyor, ekipleri ve birlikte çalıştıkları insanlar değişiyor. Kurum içinde ve dışında sürekli bir devinim söz konusu. Demografik özelliklerimiz, kişiliklerimiz farklı; beklenti ve ruh hallerimiz değişken. İşgücümüz artık geleneksel bordrolu, tam zamanlı, süresiz kontratlarla çalışanlarla sınırlı değil.

Kapsayıcı Lider’in özellikleri

İşyerinde ve çalışma hayatında her boyutuyla çeşitliliği teşvik eden,
Her türlü ayrımcılık, bilinçli / bilinçsiz önyargıya karşı mücadele eden,
Çeşitlilik ve kapsayıcılığı şirketin kültürü, stratejisi, iş yapış şekilleri ve yetenek yönetimi politikalarının ayrılmaz bir parçası haline getiren,
Kapsayıcılığı sadece kurum içinde düşünmeyip, ekosistemdeki tüm paydaşlarına dokunan,
Çeşitliliğin sadece sosyal bir olgu olmadığının, heterojen ekiplerin şirketin iş sonuçları üzerindeki olumlu etkilerinin fakında olan,
Karar verirken büyük veri, deneyim ve vizyonu harmanlayarak hareket eden,
Saygı ve empatiyi ilişkilerin merkezine koyan,
Kurumsal kimlik şemsiyesine sıkışmadan; bireysel kimliğiyle de bu konuda aktif olan…

Çevrenizin size biçtiği değer liderlik karnenizdir

Kapsayıcı Liderler — Nurten Öztürk, Opet Yönetim Kurulu Kurucu Üyesi

Dünyamız çok boyutlu hızlı bir değişim içinde. Değişimi doğru anlamak ve gelişime açık olmak bugün hiç olmadığı kadar önemli. Her gün yeni kavramlarla ve yeni teknolojilerle tanışıyoruz. İş modellerimizi ve bakış açımızı yeniden şekillendirme, yeni fikirler, yeni teknolojiler, yeni hizmet modelleri, yeni yetenekler üretme devrindeyiz.
Liderlerin bugüne kadar bağlı kaldıkları tüm kalıpları ve kendi doğrularını daimi olarak sorgulaması gerekiyor. Günümüzde en çok benimsenen kavramlar “ortak akıl”, “ortak yarınlar” ve “birlikte hareket etmek”. İş birliğine açık, birbirini dinleme üzerine kurulu bir çalışma modelini benimseyen liderliğin şirketlere büyük katkısı olduğuna inanıyorum.
İyi bir lider ulaşılabilir hedefler koyar ve geleceği iyi planlar. Adil ve yol gösterici olmaya özen gösterir, birlikte olduklarının fikirlerine değer verip ekip ruhuna inanır. Çevrenin size biçtiği değer ve takip edilebilirliğiniz sizin liderlik karnenizdir aslında. Benim için liderlik kökleriyle sıkıca sarmalayan, dallarında çiçekler açtıran ve hep güneşe yönelen ulu bir ağaç gibidir. Hiçbir başarı ve güzel şey tek başına olmaz. Çok bilinmeyenli denklem kurmaktan kaçınmak, hedef koymak ve rotayı iyi belirlemek, hedefe kilitlenmek ve birlikte yürüyecek, işini seven iyi ekipler kurmak başarının temel anahtarıdır.

İhtiyacımız olan şey umut aşısı

“Önce insan” ve “sosyal doku” diyerek kimseyi toprağından koparmadan sanayi mayasını Anadolu’da tutturan, özgün bir kalkınma modeli oluşturan bir babanın evladı olarak, benim de bundan ayrı bir yol tutmam pek mümkün değildi. Hep üretmeyi, kalkınmayı ve ürettiğimiz değerleri paylaşarak gelişmeyi hedefledik.
Bugünkü dünya düzeninde her kurumun, bir amaca ve bu amaç doğrultusunda çıpalanacağı değerlere sahip olması gerektiğine inanıyorum. Sorumluluğu olan liderlerin, hayatı iyileştirecek cesur ve kararlı adımlar atabilmeleri için, biraz da aktivist olması gerektiğini savunuyorum.
Pandemi döneminin meyvesi, bize rehberlik eden “Kuzey Yıldızı” vizyonumuzdan beslenen “İyi Bak Dünyana” hareketi oldu. Çıkış noktası, sorun olarak gördüğümüz her şeyi, en mikro seviyeye indirip, harekete geçerek, değiştirebileceğimize olan inancımız… Kendi dünyalarımızda başlatacağımız küçük değişimlerin birleşerek, geleceği şekillendiren, dünyayı iyileştiren anlamlı bir dönüşüm haline geleceğine inanıyoruz.
Ashoka’nın derin dinleme etkinliğine katılarak; kendini, karşıdakini, doğayı dinlemeyi deneyimledim ve dinleyen lider olmaya çalıştım, çalışanlarımızın sesine her zamankinden daha fazla kulak verdim.
Toplulukların ihtiyaçlarına kulak vermeyi, oradan beslenmeyi, bugünün kısır döngüleri yerine erdemli döngüler kurmayı önemsemeliyiz. İhtiyacımız olan, umut aşısı. İşte tam da bunu yapmaya çalışıyoruz.

Liderlik kim olduğunuzla ilgili değildir

Liderlik bir koltuk, unvan ya da pozisyon değil eylemdir. Yani kim olduğunuzla değil, ne yaptığınızla, nasıl davrandığınızla ilgilidir. Her gün daha az ya da daha fazla lider olmak için sıfırdan başlarsınız.
Bana göre kapsayıcı liderlik, “Herkesi içeri aldık mı?” ya da “Kim dışarıda kaldı?” diye sorgulamak değildir. Daha bütünsel olarak, her bireyin “Bu ortamda kendim olabiliyor muyum?” sorusuna vereceği cevapla ilgili. Yani odanın kapısıyla değil, içeride solunan havayla ilgili.
Önce adalet: Kapsayıcılık için olmazsa olmaz olan adalet ve şeffaflıktır. Biz de birkaç senedir “Adalet Haritası” adlı bir süreci işletmeye başladık. Adalet Haritası, bir yıl boyunca bütün departmanlardan katılımcılarla, herhangi bir hiyerarşi gözetilmeden belirlenen gruplarla oluşturulan ve şirket içi uygulamalardan adil ve şeffaf olma konusunda fırsatı olanları belirleyen bir yol haritası.
Manifesto: Kapsayıcılık konusunda üreteceğimiz politikalarda bize rehber olacak bir manifesto hazırladık. Bu manifesto ile çalışanlarımıza, müşterilerimize, paydaşlarımıza ve bizi takip eden herkese, kapsayıcılık ve çeşitlilik konusundaki tavrımızı ve duruşumuzu anlatmak istiyoruz.
İlhamımız: Kapsayıcılık konusunda ilhamımızı meyhane kültüründen alıyoruz. Dini, dili, etnik kökeni, cinsel tercihi, içecek tercihi ne olursa olsun meyhane kültürü her misafiri bağrına basar.