Çerezler üzerinden KVKK’ya Bakış: Dijital Pazarlama Stratejileri Nasıl şekilleniyor?

Web sitelerinin kullanıcı deneyimini artırmak, site performansını ölçmek ve hedeflenmiş reklamlar sunmak için kullandığı çerezler (cookies), aslında uzun zamandır tercih edilen bir yöntem. Ancak çerez kullanımında yasal düzenlemelere uygun hareket etme gerekliliği de gözden kaçırılmaması gereken önemli bir detay. Kişisel Verileri Koruma Kanunu kapsamında, kişisel verilerin gizliliğini sağlamak amacıyla web sitelerine çerez kullanımı konusunda ciddi yükümlülükler getirildi. Bu yükümlülükler, kullanıcının temel hak ve özgürlüklerini koruma amacını taşıyor.

Çerezler (Cookies) nasıl çalışıyor?

Çerezler esasen kullanıcının tarayıcısına gönderilen küçük metin dosyalarından ibaret. Bu dosyalar, kullanıcının site tercihlerini, oturum bilgilerini ve diğer verileri saklıyor. Örneğin bir alışveriş sitesini ziyaret ettiğinizde sepetinize eklediğiniz ürünleri hatırlaması veya bir haber sitesinde son okuduğunuz makaleye dönmenizi sağlaması gibi işlevleri var. Bu da sitenin sizin için daha kullanıcı dostu hale gelmesini sağlıyor. Kullanım amaçlarına göre çerezleri aşağıdaki gibi sınıflandırmak mümkün:

Kesinlikle Gerekli Çerezler (Zorunlu Çerezler): Kullanıcının oturum açma, form doldurma veya gizlilik tercihlerinin hatırlanması gibi taleplerini yerine getirebilmek için kullanılan bu çerezler, internet sitesinin çalışması için zorunlu. Zorunlu çerezler engellenirse, internet sitesinin bazı bölümleri çalışmayabilir.

İşlevsel Çerezler: Web sitesinin veya uygulamanın daha işlevsel ve kişiselleştirilmiş bir deneyim sunmasını sağlayan bu çerezler, örneğin kullanıcının siteye tekrar girdiğinde önceki tercihlerinin hatırlanması gibi fonksiyonları yerine getirir.

Analitik Çerezler: Sitenin hedef kitlesini ölçmek, performansını takip etmek ve kullanıcı deneyimini optimize etmek için kullanılan analitik çerezler, örneğin bir site ziyaretçisinin hangi sayfaları ziyaret ettiğini, hangi bağlantılara tıkladığını ve siteyi ne kadar süreyle ziyaret ettiğini takip edebilir.

Reklam/Pazarlama Çerezleri: İnternet ortamında kullanıcıların çevrimiçi hareketlerini takip ederek kişisel ilgi alanlarının saptanmasını ve bu ilgi alanlarına yönelik internet ortamında kullanıcılara reklam gösterilmesini hedefleyen bu çerezlere de ziyaret ettiğimiz web sitelerinin büyük bir çoğunluğunda rastlıyoruz.

KVKK uyumluluğu için bunlara dikkat

Kişisel Verileri Koruma Kurumu’nun yayınladığı “Çerez Uygulamaları Hakkında Rehber” dokümanı, web sitesi sahiplerinin uyması gereken kuralları şeffaf bir şekilde açıklıyor. Dokümana göre sitenizde kullanıcılara açık ve anlaşılır bir çerez politikası sunmalı, çerezlerin ne amaçla kullanıldığını belirtmeli ve kullanıcılara çerezleri kabul etme veya reddetme hakkı tanımalısınız.

Diğer yandan çerez kapsamında açık rıza alınırken, siteye girildiği anda bir çerez yönetim paneli (pop-up ya da bant gibi uygulamalar) çıkarmalı ve bu panelde “kabul et”, “reddet” ve “tercihler” butonlarını birbirleriyle aynı biçimsel formatta sunmalısınız. Aydınlatma yükümlülüğü kapsamında ise çerez yönetim paneline çerezler yoluyla kişisel veri işlenmesine dair bir açıklama veya gerekirse bir link eklemeniz gerekiyor. Bir internet sitesini ilk kez ziyaret eden bir kişi, sadece siteye giriş yaparak kişisel verilerinin işlenmesini otomatik olarak kabul etmiş olmaz, bunu da mutlaka aklınızda bulundurun.

Sağlıklı bir çerez yönetimi için üç çözüm

1. Çerez yönetim aracı (Cookie management platform, CMP) kullanmak

“Çerez yönetim araçları”, bir web sitesinin kullanıcının verilerini çerezler aracılığıyla toplama ve saklama sürecinde kullanıcının onayını toplama ve saklama sürecini yönetmek üzere kullanılan yazılım çözümlerini ifade ediyor. Küçük bir araştırmayla yerli ve yabancı onlarca alternatife ulaşabilirsiniz. Bu araçları seçerken kullanıcı verilerinin çerezler veya diğer teknolojiler aracılığıyla izlenme süreçleri hakkında son kullanıcıları aydınlatan çözümü tercih edin. Kullanıcılara hangi tür verilerin toplanacağı ve bu verilerin ne amaçla kullanılacağı hakkında net bir bilgi vermekte fayda var. Seçtiğiniz çerez yönetim aracının ziyaretçi onay verilerini sakladığından ve web sitesinin topladığı herhangi bir veriye yapılan değişiklik taleplerine çözüm getirdiğinden emin olun.

2. Server side tracking (Sunucu tarafında izleme)

Bu yöntem 3. parti çerezlerin engellenmesiyle birlikte ön plana çıkmaya başladı. Bu yöntemde, izleme olayları (events), uygulama veya web sitesinden kendi sunucusuna gönderilip bu olaylar analiz sunucusuna iletiliyor. Bu da veri toplamanın daha güvenli ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlıyor. Sunucu taraflı çalışan izleme yöntemlerinin entegrasyonu ve adaptasyonu biraz daha zordur fakat bu yöntem tarayıcılar veya reklam engelleyicileri tarafından engellenmeye daha az eğilimlidir ve veri kaybınızı daha düşük seviyeye getirmenize yardımcı olabilir.

3. Çerez kullanmadan çalışan analytics çözümleri

Çerez kullanmak yerine Session Storage (Oturum Önbelleği) gibi alanlarda bilgi tutarak çalışan teknolojik çözümler de gün geçtikçe artıyor ve daha popüler hale geliyor. Bu alanlarda markaların alternatif analytics çözümlerini de süreçlerine entegre etme ihtiyacı oluşuyor.

Çerezler ve dijital pazarlama, KVKK çerçevesinde değerlendirildiğinde markalar için hem bir fırsat hem de bir yükümlülük ortaya koyuyor. Markalar, çerez yönetim araçlarını kullanarak kullanıcı deneyimini zenginleştirirken, kişisel verilerin gizliliğini de göz önünde bulundurmalı. Kullanıcılar ise açık ve anlaşılır çerez politikaları sayesinde hangi bilgilerinin nasıl kullanılacağı konusunda bilgi sahibi olmalı. KVKK uyumlu bir çerez yönetimi, markaların kullanıcılarla güvenilir bir ilişki kurmasına olanak tanıyacak ve gelecek dönemlerin dijital pazarlama gündemlerinde önemli bir rol oynayacak. Bu bağlamda, etkin çerez yönetimi, dijital pazarlama stratejilerinin vazgeçilmez bir bileşeni haline gelecek ve markalar ile kullanıcılar arasında sağlam bir güven köprüsü kurulmasına da yardımcı olacak.