Türkiye’nin Metaverse Ile Imtihanı

Facebook adını “Meta” olarak değiştirdiğinden bu yana bilinirliği katlanarak artan metaverse evreninin pazarlama dünyasının tam da merkezinde konumlandığına şüphe yok. Fiziksel dünyanın sınırlarını aşan rekabet sanal evrende de kıyasıya bir mücadeleye dönüşüyor ve bugünlerde markalar sanal evrende mevzileniyor… Peki, sanal evrene atılan bu adımların ve devasa yatırımların toplumda nasıl bir karşılığı var? Sınırların kalktığı bir evrende tüketici en çok neleri deneyimlemek istiyor? Türkiye’deki metaverse algısı İngiltere ve ABD gibi batı pazarlarından nasıl farklılaşıyor? Yanıtlar YouGov Türkiye’nin gerçekleştirdiği “Metaverse Algı Araştırması”nda…

Yapay zekanın gelişmesiyle insanların teknolojiden beklentileri de çeşitlenerek arttı. Kripto para, blockchain ve NFT gibi oluşumlarla birlikte, alternatif bir sanal gerçeklik olarak tanımlanabilecek metaverse de bu gelişimin en önemli parçalarından biri oldu. Ancak daha keşfedilmemiş, bilinmezlerle dolu bir dünya metaverse… Potansiyeli ve vadettiği fırsatlar pazarlama dünyasını bir hayli heyecanlandırsa da son sözü elbette yine tüketici söyleyecek.

YouGov Türkiye’nin Marketing Türkiye için gerçekleştirdiği araştırma bir yandan Türk toplumunun metaverse algısını ortaya koyarken bir yandan da İngiltere ve Amerika’daki ülke temsili verilerle küresel bir karşılaştırma fırsatı sunuyor bize. Çalışma Türk halkının metaverse konusundaki beklentilerinin yanı sıra korkularına da ışık tutuyor.

Metaverse hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz?

Araştırma kapsamında Türkiye’deki katılımcılara “Metaverse hakkında bilgi sahibi misiniz?” sorusu yöneltildiğinde, yüzde 76’sı metaverse hakkında biraz dahi olsa bilgi sahibi olduklarını ifade ediyor. Bu rakamlar İngiltere ve Amerika verileriyle kıyaslandığındaysa Türkiye’de insanların metaverse’ten daha fazla haberdar olduğu ortaya çıkıyor.

Y’ler ve Z’ler daha bilgili

Teknolojinin içine doğan Z kuşağının ve tüm bu gelişmelere ilk gençlik yıllarından bu yana tanıklık eden Y kuşağının meteaverse’e dair bilgi düzeyenin daha yüksek olması şaşırtıcı bir sonuç değil. Türkiye’de 18-24 yaş ve 25-34 yaş arası katılımcıların metaverse hakkında bilgi sahipliği düzeyleri ise diğer yaş gruplarına göre istatistiksel açıdan anlamlı olarak daha fazla. Benzer şekilde Amerika ve İngiltere’de de Z kuşağı ve 25-34 yaş grubu katılımcılarının metaverse’e dair bilgileri diğer yaş gruplarına göre daha yüksek.

Araştırma kapsamında katılımcılara bilgi düzeylerinin yanı sıra ilgi düzeyleri de soruldu. Türkiye’de katılımcıların yüzde 29’u metaverse’e olan ilgi düzeylerinin yüksek olduğunu belirtiyor.

Erkekler daha ilgili

Bilgi düzeyine cinsiyet kırılımında baktığımızda benzer şekilde, üç ülkede de erkekler kadınlara kıyasla metaverse hakkında daha fazla bilgi sahibi olduklarını belirtiyor.

İngiltere’de metaverse’e dair bilgi sahibi olduğunu belirten erkeklerin oranı yüzde 20’yken, kadınların oranı yüzde 12, Amerika’da ise erkeklerin oranı yüzde 33’ken, kadınların oranı yüzde 22 olarak verilere yansıyor. Araştırmanın Türkiye ayağında ise erkeklerin yüzde 32’si kadınlarınsa yüzde 26’sı metaverse’e dair bilgili olduğunu ifade ediyor.

Türkiye’de katılımcılara “Metaverse platformuna ilgi seviyenizi öğrenebilir miyiz?” sorusu yöneltildiğinde katılımcıların yüzde 29’u metaverse’e olan ilgi düzeylerinin yüksek olduğunu belirtiyor. (İlgiliyim + Çok ilgiliyim). İngiltere ve Amerika’da da metaverse’e olan ilgi Z kuşağı ve 25-34 yaş grubunda diğer yaş gruplarına göre daha yüksek. Türkiye’de her ne kadar Z kuşağı ve 25-34 yaş grubu istatistiksel olarak metaverse hakkında daha fazla bilgiye sahip olsa da ilgi düzeyleri noktasında yaşlar arasında anlamlı bir fark yok.

Türk halkı hayalini metaverse’te gerçekleştirecek

Metaverse’ün toplumların zihninde nasıl bir karşılığı olduğunu ortaya koyduğu kısım araştırmanın en çarpıcı bölümü. Amerika (yüzde 30) ve İngiltere’de (yüzde 38) insanların önemli bir kısmına göre metaverse istediğiniz yerde istediğiniz kişi olarak var olmak. İngiltere ve Amerika’daki katılımcılar sanal dünyaya kimlik değişimi gibi temel bir noktadan yaklaşırken Türkiye’de katılımcılar yapmak istediklerini sanal gerçeklik aracılığıyla gerçekleştirmek istiyor ve bunu bir kimlik sorgulaması dahilinde yapmıyor.

Sanal gerçeklik, Amerika ve İngiltere’de devrimsel bir değişiklik algısı yaratırken, Türkiye’de günlük hayatın sınırlarını aşmaya çalışan avantajlı bir durum olarak değerlendiriliyor. Ayrıca Amerika ve İngiltere’de varoluşsal sorgulamaları içeren yeni bir arayışa işaret ederken, Türkiye’de metaverse’ün pratik kullanımı yönünden bakan yaklaşımlar ağır basıyor.

Sanal evrende gezinmek için sabırsızlanıyoruz

Fiziki sınırların ortadan kalktığı bir evrende taleplerin de sınırı olmuyor. Katılımcılara sanal gerçeklik aracılığıyla hangi aktiviteleri yapmak istedikleri sorulduğunda üç ülkede de benzer şekilde “Gezip, yeni yerler görmek” en çok öne çıkan seçenek olarak verilere yansıyor.

Ancak oranlara baktığımızda Türk toplumun sanal evrende vakit geçirme isteğinin hemen her alanda İngiltere ve Amerika toplumlarından anlamlı derecede daha yüksek olması dikkat çekiyor. Türkiye’de katılımcıların metaverse’te en çok yapmak istedikleri aktiviteler arasında “Gezip yeni yerler görmek, keşfetmek”, “İş yapmak”, ve “Video oyunları oynamak” öne çıkıyor.

ABD ve İngiltere’de ise “konsere katılmak”, “arkadaşlarla buluşmak” ve “video oyunu oynamak” isteyenler çoğunluğu oluşturuyor.

Metaverse’te avatarınızı oluşturmaya nasıl bakıyorsunuz?

Türkiye’deki katılımcıların yüzde 34’ü metaverse içerisinde kendisinin sanal versiyonunu oluşturmaya olumlu bakıyor. Bu konuda en çok öne çıkan yaklaşım yüzde 38’le kararsızlık olurken, katılımcıların yüzde 28’i bu duruma olumsuz bakıyor.

En büyük endişemiz sanal bağımlılık

Metaverse’e duyduğumuz merak yüksek olsa da endişelerimiz de az değil. Katılımcılara “Sizce metaverse’un ne gibi zararları olabilir?” sorusu yöneltildiğinde, en büyük zarar olarak “sanal gerçekliğe bağımlılık” (yüzde 71) vurgulanıyor. Daha sonra ise “güvenlik sorunu” ve “mental sağlık sorunu” ön plana çıkıyor. 25-34 yaş grubu katılımcıların metaverse’ün “hiçbir zararı olmayacağına” diğer yaş gruplarından daha fazla inanıyor olması ise dikkat çekiyor.

Metaverse iletişim çalışmaları pazarlamanın geleceğini yakalamak açısından oldukça kritik

✓ Metaverse ile ilgili yapılacak olan projelerin öncelikli olarak Z kuşağı, 25-34 yaş gruplarını ve erkek kullanıcıları hedef alması gerekiyor. Bununla birlikte Türkiye özelinde genç nesil metaverse hakkında diğer yaş gruplarına göre daha fazla bilgi sahibiyken metaverse’e ilgili olma noktasında diğer yaş gruplarıyla arada anlamlı bir farklılık gözlemlenmiyor. Bu da potansiyelin daha da genişleyebileceğinin bir göstergesi.

✓ Her ne kadar uluslararası arenada bazı markalar metaverse’e çok ciddi yatırımlar yapmış olsa da özellikle Türkiye’deki markaların metaverse evrenine adım atma konusunda henüz başlangıçta olduğu söylenebilir. Türkiye’de her 10 katılımcıdan yaklaşık 8’inin metaverse hakkında bilgi sahibi olmasına rağmen her 10 katılımcıdan yalnızca 3’ünün metaverse’e ilgili olması sebebiyle markaların yaptıkları/yapacakları metaverse yatırımlarının tanıtımını ve iletişim çalışmasını geniş kitleleri etkileyecek düzeyde sunmaları pazarlamanın geleceğini yakalamak açısından oldukça kritik.

✓ Özellikle Türkiye’deki makro ekonomik süreçler dikkate alındığında, insanların tatil yapma ve kültürel gezilere çıkma gibi faaliyetlerinin kısıtlandığı bir dönemde, markaların gelişen teknolojiyle bu alana doğru yatırım yapmaları ve insanların beklentilerini karşılayacak adımlar atmaları noktasında “gezip yeni yerler” görmenin diğer alternatiflere göre daha anlamlı bir fark yaratacağı söylenebilir.

Araştırmanın Metodolojisi

YouGov Türkiye’nin gerçekleştirdiği “Metaverse Algısı” araştırmasına 1.506 kişi katıldı. Katılımcılar A, B, C1 ve C2 SES gruplarından yüzde 50’si kadın, yüzde 50’si ise erkek olarak belirlendi. Araştırma Türkiye temsili olarak 81 ilde yürütüldü. Buna ek olarak, YouGov İngiltere ve Amerika ekipleri de ülke temsiline bağlı olarak metaverse ile ilgili katılımcıların düşüncelerini araştırdıkları çalışmalar gerçekleştirdi. İngiltere’de araştırma ülke temsili 1.901 kişi ile, Amerika’daki çalışma ise Amerika temsili 2.184 ile gerçekleştirildi.