Büyük resmin adı: Web3

2021’de NFT bu yıl da metaverse yılın kelimesi seçildi. Peki, bu kelimeler hayatımızda neleri değiştirdi! Daha doğrusu başlayan büyük değişimde neye hizmet edecekler? Aslında cevap çoğunuzun bildiği gibi Web3 olacak…

Kim derdi ki bir salgın hepimizi evlere kapatacak, iş ve sosyal hayatımızı köklü şekilde değiştirecek diye? Pandemiyle başlayan bu değişim hızını Business Insider, “250 yıllık sanayi devrimine eş değer bir 10 yıl içerisindeyiz” diye yorumluyor. Geliştiriciden ziyade tam anlamıyla yıkıcı bir teknolojinin içerisinde olduğumuzu söylemek yanlış olmayacaktır. Çok daha eskiye dayansa da 2021 yılında Christie’s’de Beeple’ın NFT’ye dönüştürülmüş eserinin 69 milyon dolara satılmasıyla başladı her şey. Hızlı bir şekilde “hype” yükseldi. O güne kadar sanat dünyasında hak ettikleri yeri bulamayan dijital sanatçılar, dönemin yıldızı olurken sistemin göbeğinde yer alan galeri ve küratörler oyunun dışında kaldı.

Sanatın dışında community yani “topluluk” işlerinin yıldızı da yine 2021 içerisinde parladı. BAYC yani “Sıkılmış maymunların” serisi özellikle NBA oyuncularının ve hip hop dünyasının desteğiyle milyar dolarlık bir ekonomiye yaklaştı. Bizim yerli işler de dahil dünyada buna benzer birçok iş çıkartılarak bu “hype”ın içi hızlıca boşaltıldı. Sanatın piyasa yapıcılarının olumsuz etkisinden kurtulan bağımsız sanatçılar arzı talebe göre dengeleyemedikleri gibi Twitter üzerinden taciz edercesine kendi pazarlamalarını üstlenince işlerin yüzde 90’ı satılamadı.

Metaverse balon mu?

2022’nin kelimesinin içerisini biraz boşalttık! “Metaverse’e girecek, girdi” basın bültenlerinin arkasında ne olduğu belli olmayan, bir linki dahi olmayan birçok iş herkese şu soruyu sordurdu: Metaverse balon mu? İlk kez bir teknoloji Ar-Ge aşmasında üreten ve kullananın aynı anda deneyimlemesinin verdiği sıkıntıyı yaşıyor dünya. Araştırıp bilgi sahibi olma çabası sizi yanlış kaynaklara da yönlendirebiliyor. Yapılan her değerlendirme, en az iki yıl içerisinde var olan metaverse’lerin G-20 ve Asya ülkelerinde yıllık milyar dolarlara ulaşan bir ekonomi oluşturacağını ön görüyor.

Gerçek metaverse projelerini nasıl anlarsınız?

Konuyu terimlerden uzak anlatmadan önce neyin ne olmadığını bilmekte fayda var. Öncelikle VR, metaverse değildir. VR teknolojileri de kıymetlenecek ama yazının başında belirttiğimiz gibi Web3 entegre VR için çok uzun yıllar var önümüzde. Daha komiği grafik animasyon filmleri de metaverse algısında pazarlanıyor. Bu da “balon” hissini bilgi sahibi olmayanlar için körüklüyor. Metaverse’leri Web3’ün sosyal medyası gibi değerlendirebiliriz. O yüzden “Metaverse’e girdik” deniliyorsa “Hangi metaverse?” sorusu işin ciddiyetini size gösterecektir. Metaverse’lerin hepsine birer şirket gibi bakmak gerekiyor. Önümüzdeki yıl Web3’ün kendisini tamamen hissettirmesiyle birlikte artık temel savaş açık şekilde ortaya çıkacak…

Merkeziyetli mi merkeziyetsiz mi?

Bu savaşın kazananını bilen yok… Muhtemelen iki modelin karması bir düzene geçiş yapılacak. Yıkıcı teknolojinin temelinde gelişecek merkeziyetsizlik. Merkeziyetli dönem buna dirense de mutlaka entegre olacaktır. Markaların da NFT, metaverse gibi projelerinde mutlaka merkeziyetsizlik ve sürdürülebilirliği sağladığı çalışmalar ortaya çıkmak zorunda. Artık öncü olmanın süresi oldukça kısaldı. Muhtemelen her marka 2023’ün ikinci çeyreğinde Web3 odaklı işlerini var olan kendi topluluklarıyla entegre etmeye çalışacak. Toplum da markalar da Web3’ün ne olacağını hızlıca anlayacak. Bu sebeple 2022’de içeriği boş, basın toplantısı ve bülteni çıkarılmak için yapılmış işlerin izlerini silmek için de zorlu bir yıl olacak.

NFT’lerin yılı olabilir

Hemen bunu “fiyatı artacak” algısında anlamayın. Yaklaşık 10 ay önce Marketing Türkiye’nin himayesinde Delloite Danışmanlık Lideri Hakan Göl ile olan panelimizde de öngördüğümüz gibi “NFT’ler bedava ama daha değerli olacak” demiştik. Gelinen nokta bu öngörüyü doğruluyor. 2023’ün NFT’lerin yılı olacağını beklememizin iki sebebi var. Biri yine öngörüldüğü gibi sosyal medyalarımızda sahip olduğumuz NFT’lerin görünme özelliğinin bazı ülkelerde açılması. Bunun tüm dünyada kullanıma açılması an meselesi. İnsanlar en büyük dertleri olan kendini ifade etme ve gösteriş taraflarını artık kendilerine layık gördükleri NFT’lerle sergileyecekler. Muhtemelen ilk çeyreğin sonlarında bu tatta NFT’ler çıkarılacak. İkinci sebep ise insanların para kazanma hırslarıyla tükettikleri “Fan Token” sistemleri. Özünde Web3’te fayda ve ayrıcalık tarafı bu şekilde olması bekleniyordu. Ama siz istediğiniz kadar büyük faydalar verin; o fan token’a aktif bir değer fiyatlaması yaptığınız zaman insanlar bunu borsa hisse senedi gibi takaslanabilir bir varlık olarak gördü. O Yüzden Web3’teki topluluk ve fayda ilişkisi NFT’ler üzerinden inşaa edilecek.

Oyundan “oyunlaştırmaya”

Metaverse’lere örnek verirken oyunlardan alınan ilhamdan hep bahsediyoruz. Oyun sektörü Web3 dünyasında çok etkin olsa da yine teknoloji olarak 6G’yi beklemek zorunda gibi görünüyor. Deneyimden bahsedince de günlük yaşama entegrasyonda oyundan daha kıymetli olacak oyunlaştırma. Gamification’ın hayatın her yönüne girmesi deneyimlerimizi çeşitlendirecek.

Yeni mail adreslerimiz

Nasıl ki şu an MSN kullanan kalmadıysa yakın gelecekte WhatsApp yerini Discord, Status gibi daha çok topluluk yönetiminde kullanılması beklenen uygulamalara bırakacak. Web3 tabanlı platformlara üye olmak içinse kripto cüzdanlarımız mail adreslerimizin işlevini görecek. Yapay zekaların öğrenme sürecinde olduğunu düşünürsek kripto kodlarımız hayatımızdaki çoğu teknolojiyi yıkıp onların yerine geçecek. Yapay zekaların bizi olduğumuzdan pürüzsüz gösterdiği, oyunlardaki gerçeğinden ayırt edilemeyen tasarımlar yerine “low-polly” dediğimiz daha düşük pikselde avatarlar öne çıkacak. Web3’te yer almanızı sağlayan metaverse’lerdeki piksel sayılarının desteklenmesi de sistemi buna itecektir.

En hızlı geçiş yapacak sektörler

Bu konuda müzik ve moda markalarının büyük değişime uğrayacağını öngörebiliriz. Metaverse’de defile yapmak, ünlü isimlerle reklam filmi çekerek ilerlemeyecek sektör. Markalar kendi ayrıcalıklarını ve ürünlerinin koleksiyonunu ve gerçekliğini NFT üzerinden kodlayacak. Metaverse’lerde satın aldığınız kıyafetlerin optimize edilmiş avatar versiyonları da sanal evrenlerde giymeniz için ilk etapta hediye edilecek. Özellikle Alfa kuşağına ulaşmak için metaverse’ler üzerinden doğru bir konumlama yapamayan markalar uzun vadede yok olmayla karşı karşıya kalabilir. Kaset, CD, MP3, stream derken “listen to earn” müzik dünyasındaki tüm yapım şirketlerini yıkacak. Web3 topluluğuna erişemeden sanatçı ve yapımcılar sistem dışı kalacak. Müziğin merkeziyetsizliği şimdilik büyük şirketleri oldukça rahatsız ediyor. Teknoloji hazır olsa da var olan ekonomiden vazgeçmek istemiyorlar.

Peki ya kriptolar

Nihayet gerçek anlamda kriptoların teknoloji olduğunu konuştuğumuz döneme geçiş yapıyoruz. Önümüzdeki yıl büyük para birimlerindeki dijital geçişin “kripto” olarak yorumlanması için merkeziyetli metaverse’lerde geçerlilikleriyle tanıtılması sürpriz olmayacaktır. Çin’de kullanılan WeChat’teki işlevin benzerini üstlenmesini beklediğimiz bu dijital paralar bir SuperApp olacağı için 5G’ye geçişinde tam anlamıyla hayatımıza girebilir.