Kitlesel göç olgusuna bakış açısı nasıl değişti?

İçinden geçilen dönemin en önemli gerçeklerinden biri göç. İç göç, dış göç, ekonomik, siyasi veya savaş nedeni ile göç gibi çeşitlenebiliyor. Ancak değişmeyen gerçek, Dünya coğrafyasının önemli bir kısmında kitlesel göç hareketlerinin yaşanıyor olduğu. Bu durum farklı ülkelerde göç olgusuna farklı bakışlar yaratıyor. Ipsos’un 28 ülkede 20 bin 505 katılımcıyla gerçekleştirdiği “Dünya Mülteci Günü Araştırması” tüm bu göç olgusuna küresel bir perspektiften bakıyor. Araştırmanın öne çıkan bulgularına ve Türk toplumunun bu konudaki yaklaşımına gelin daha yakından bakalım…

“Sınırların mültecilere kapatılması” fikrini en fazla destekleyen ülke Türkiye…

Araştırma kapsamında katılımcılara ülke sınırlarının mültecilere kapatılması hakkında ne düşündükleri sorulduğunda dünya ortalamasının yüzde 36’sı ülkelerinin sınırlarının mültecilere kapatılması gerektiğini düşündüğünü gösteriyor.

Ülkeler bazında veriler incelendiğindeyse “sınırlarımız mültecilere tamamen kapatılmalı” diyenlerin oranının en yüksek olduğu ülke yüzde 76 ile Türkiye… 2021 yılında bu fikri destekleyenlerin Türkiye’deki oranı yüzde 75’ken 2020 yılında ise yüzde 71 seviyesinde karşımıza çıkıyor…

Türkiye’de yaşayan vatandaşların yüzde 66’sı savaş veya zulümden dolayı ülkesini terk eden kişilerin diğer ülkelere sığınabilmesi gerektiğini düşünüyor

İnsanların ülkesinden savaş ya da zulümden dolayı kaçmak zorunda kaldığında diğer ülkelerin bu vatandaşları ülkelerine kabul etmesi görüşüne 28 ülke genelinde bireylerin yüzde 78’i katılıyor. Türkiye’de ise bu oran yüzde 66 seviyesinde. Ayrıca bu görüşe katılan bireylerin de oranı son 2 senede 11 puan gerilemiş durumda.

Uyum konusunda en umutsuz ülke Türkiye

28 ülke genelinde mültecilerin gittikleri ülkede topluma uyum sağlayacakları konusundaki görüşler ikiye ayrılmış durumda. Bireylerin yüzde 50’si bu kişilerin topluma uyum sağlayacaklarını düşünürken %40’ı uyum sağlayamayacakları görüşünü savunuyor.

Türkiye’de ise durum oldukça farklı. Türkiye’de sadece her 4 kişiden 1’i mültecilerin topluma uyum sağlayacaklarını belirtirken, yüzde 69’u uyum sağlayamayacaklarını düşünüyor.

Dünya, Türkiye’nin aksine çalışma izni “uyum” bariyerini aşmaya yardımcı olur diyor…

Ülkelerin genelinde bireylerin yüzde 60’ı çalışma izninin mültecilerin topluma uyumunu kolaylaştıracağı fikrinde. Ülkemizde ise bu görüşü destekleyenlerin oranı sadece yüzde 33 ve tüm ülkeler arasında bu konuda olumlu görüş bildiren en düşük ülke. Olumlu görüş bildirmenin yanı sıra olumsuz görüş bildirenlerin de oranı yüzde 46 ile tüm ülkeler arasındaki en yüksek oran.

Dünya mültecileri Ukraynalılar, Türkiye ise Suriyeliler üzerinden değerlendiriyor

“Ipsos’un 28 ülkede gerçekleştirdiği araştırma, göç ile karşı karşıya kalan ülkelerde yaşayanların 2020’den 2021’e geçişte konuya dair daha olumsuz bir yaklaşım içine girmişken 2022’de bu görüşlerin değiştiğini gösteriyor. 2022 yılında yapılan araştırmada birçok ülkede sorulara verilen yanıtlarda Ukrayna-Rusya savaşının etkilerini görüyoruz. Suriye’de yaşanan savaşın ardından çok kısa bir süre içinde kitlesel bir göç ile karşı karşıya gelen Türkiye’de ise olumsuzluk artarak devam ediyor. 

Savaş söz konusu olduğunda mültecileri kabul etme eğilimi yüksek. 28 ülke ortalamasında araştırmaya katılanların yüzde 78’i savaştan kaçanların diğer ülkelere sığınabilmesi gerektiğini belirtiyor.  Ukrayna-Rusya savaşının da etkisi olduğunu düşünüyorum. Savaştan kaçanların başka ülkelere sığınabilmesi gerektiğine inananların oranı 2020 ile 2021 arasında genel olarak gerilerken 2022’de dikkat çekici şekilde artmış. İşte bunun Ukrayna-Rusya savaşının bir etkisi olduğunu düşünüyorum. Türkiye’de ise azalmaya devam ediyor. 2020’de yüzde 77 olan oran 2022’de yüzde 66’ya gerilemiş durumda.

Benzer bir trendi mültecilerin gittikleri ülkeye uyum sağlayacaklarına dair inanış için de görüyoruz. Bu soruya olumlu yanıt verenlerin oranı genel olarak 2021’e kıyasla benzer seviyelerde kalmış veya artmışken Türkiye’nin de içinde bulunduğu az sayıda ülkede azalmış. Ama şunu da not etmek lazım, ülkeler ortalamasında ancak her iki kişiden biri bu düşüncede. Türkiye’de ise dört kişiden biri mültecilerin gittikleri ülkeye uyum sağlayacaklarına inanıyor.

Mültecilere çalışma izni verilmesi onların ülkenin dilini öğrenip topluma uyum sağmasını hızlandıracaktır görüşü ülkeler ortalamasında yüzde 60 destek buluyor. Bu düşünceyi destekleyenlerin oranı 28 ülkenin (içinde Türkiye’nin de bulunduğu) sadece beşinde yüzde 50’nin altında kalıyor. Türkiye’de her üç kişiden biri bu görüşte, bu oran 28 ülke içindeki en düşük oran.

Sınırların mültecilere kapatılması gerektiğini düşünenlerin oranında 2021’e kıyasla önemli düşüş var. 28 ülke içinde bu oranın geçen yıla kıyasla arttığı 2 ülke var, biri Türkiye; üstelik yüzde 76’lık oran ile birinci sırada.

Bu araştırmaya katılanların çoğu Ukrayna’da yaşanan drama açık bir reaksiyon veriyor. Daha kabul edici bir tavır var. Türkiye’deki vatandaşlar ise göç ile ilgili bir soru ile karşılaştığında Suriyeli sığınmacılara odaklanıyor kendi yerel tecrübelerinden hareket ediyorlar. Ve ülkemizden bu araştırmaya katılanların mültecilere genel olarak olumlu baktıklarını söylemek pek mümkün değil.”