Gündemde kelepçe var!
Ajans Press’in medya analizlerine dayanarak hazırladığı 23 Temmuz 2014 tarihli ekonomi ve siyaset gündemine ilişkin öne çıkan başlıklar şöyle:
Ekonomi
FİBER SAVAŞ…
Özellikle cep telefonlarında kullanılacak 4. nesil internet teknolojisinin (4G) olmazsa olmazı fiber optik altyapı için Türkiye’de ciddi ciddi bir savaş yaşanıyor. Telekom şirketleri 4G teknolojisini kullanmak için baz istasyonlarını bir birine bu fiber optik ağla bağlamak zorunda. Bu konuda altyapısı hazır olmayan bir şirketin 4G ihalesine katılmasının da bir anlamı yok. Türkiye’deki en büyük fiber ağın sahibi Türk Telekom. Son düzenlemeye göre bir telekomünikasyon şirketi bir yerde fiber alt yapı kuracaksa orada Türk Telekom’un hattı varsa öncelikle onun kapısını çalmak zorunda. Bu düzenlemeye göre aynı yere ikinci bir hat kurulması eğer teknik zorunluluk yoksa yasak. Üstelik kazı yaparak fiber ağ oluşturmak pahalı da bir yatırım. Şehir içinde kazının metre başına maliyetinin yaklaşık 130 TL’yi şehirler arası ise 50-60 TL’yi bulduğu belirtiliyor. Türk Telekom fiber ağa ihtiyaç duyan şirketin kiralama talebine ‘evet’ cevabı verirse iki taraf Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) belirleyeceği tavan fiyatı baz alarak kira anlaşması yoluna gidecek. Ancak teknik altyapı nedeniyle Türk Telekom ‘hayır’ cevabı verirse şirketler burada bakanlığın izniyle yeni bir fiber ağ oluşturacak. Bu düzenlemeyi baz alarak harekete geçen şirketler, Türk Telekom’un ‘evet’ ya da ‘hayır’ cevabı yerine ‘fizibiliteye bakayım’ gibi cevaplar vererek kendilerini aylarca oyaladığını iddia ediyor. Şirketler bu nedenle, BTK’nın 1 Eylül 2013’te çıkardığı yönetmeliğin ardından sekiz aydır bir metre bile fiber altyapı kuramadıklarını belirtiyor. Avea’nın ise Türk Telekom’un grup şirketi olması bakımından daha az sorun yaşayacağı öne sürülüyor. Türk Telekom ile Vodafone ve Turkcell’i karşı karşıya getiren fiber altyapı sorunun nasıl çözüme karışacağı merak konusu. Fiber optik altyapı yatırımı yapmak isteyen işletmeler bundan yaklaşık 3,5 yıl öncesine kadar belediyelerin kapılarını çalıyordu. Ancak her belediyenin kazı fiyatı için farklı inisiyatif kullanması ve yüksek kazı bedelleri istemesiyle, kazı izni 655 sayılı kanun hükmünde kararname ile Ulaştırma Habercilik ve Denizcilik Bakanlığı’na verildi. Türkiye’deki mevcut fiber altyapısının yüzde 85’ine Türk Telekom sahipken, diğer yüzde 15’lik bölüm Turkcell Superonline’nın da aralarında bulunduğu küçük işletmelerde bulunuyor. Diğer işletmecilerin eleştirilerinin hedefi olan Türk Telekom Hürriyet’in konuyla ilgili sorularına da cevap vermedi.
İŞ HAYATINDA ÇALIŞAN KADIN SAYISI ARTIYOR…
Türkiye’de çalışan iş gücü piyasasındaki kadınların sayısı, nisan ayı itibariyle son 5 yılda 1,5 milyon kişi artarak 7 milyon 922 bine yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre 2010’da 6 milyon 439 bin olan çalışan kadın sayısı, 2011’de 6 milyon 984 bine, 2012’de 7 milyon 300 bine, 2013’te de 7 milyon 820 bine çıktı. Kadın istihdamı, 2013’ün nisan ayının ardından geçen bir yıllık sürede 102 bin kişilik artışla 7 milyon 922 bine ulaşarak 8 milyon sınırına yaklaştı. Böylece son 5 yılda çalışma hayatındaki kadın sayısı 1 milyon 483 bin kişi artmış oldu. Bu yılın nisan ayı itibariyle kadınlar ülkedeki toplam istihdamın 30,2’sini oluştururken, işgücüne katılma oranları yüzde 30,7, işsizlik oranları ise yüzde 10,2 olarak kayıtlara geçti. Nisan ayı itibariyle istihdam edilen 7 milyon 922 bin kadının eğitim durumlarına bakıldığında, çalışanların yarısının lise altı eğitimli olduğu görülüyor. Çalışan iş gücü piyasasındaki kadınların yüzde 23,7’sini üniversite, yüzde 8,4’ü lise, yüzde 6,8’i de mesleki veya teknik lise mezunlarından oluşuyor.
‘İKİNCİ 500 LİGİ’NİN ŞAMPİYONU GAMATEKS…
İstanbul Sanayi Odası (İSO), ‘Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ araştırmasının 2013 yılı sonuçlarını açıkladı. Bir önceki yıla göre net satışlarını yüzde 13.4 artırarak 73.6 milyar liraya çıkaran İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu arasında ilk sırayı, 187 milyon 916 bin liralık cirosu ile 2012 yılı çalışmasında 21. sırada bulunan ‘Gamateks’ aldı. Önceki yıl beşinci sırada bulunan ‘KİBSAŞ’ 187 milyon 697 bin liralık üretimden satışlarıyla ikinci oldu. 2013 yılında net satışlarını 187 milyon 675 bin liraya çıkaran ‘Teksüt’ ise üçüncülüğe oturdu. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun toplam satışları 2013 yılında yüzde 13.4’lük artışla 73.6 milyar lirayı buldu. Bunun karşılığında elde etmiş oldukları brüt karlılık ise yüzde 24.6 artarak 12 milyar 783 milyon liraya ulaştı. Önceki yıla göre 1.8 puanlık bir artış yaşayan İkinci 500’ün 2012 yılında yüzde 5.5 olan faaliyet karı, 2013 yılında yüzde 7.3’e çıktı. Araştırmaya göre, İkinci 500’deki şirketlerin 2012 yılında 34.3 milyar liraya yakın olan toplam borçları 2013 yılında yüzde 28.5 artarak 44 milyar lirayı aştı. Geçen yıl toplam borçlardaki artışın, İkinci 500 Büyük şirketteki borç/öz kaynak oranlarına da ciddi bir negatif etki yaptığı görüldü. Bu da 2012 yılına göre net satışlarını yüzde 13.4 artırarak 73,6 milyar liraya çıkaran İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun özellikle vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı kalemini yüzde 30.2 azaltması sonucunu meydana getirdi. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun ihracatı 2013 yılında yüzde 3.7 oranında artarak 10 milyar dolar oldu. Araştırma sonuçlarına göre, İkinci 500 Büyük kapsamındaki kuruluşlarda kar edenlerin sayısı 417’den 377’ye geriledi, zarar eden kuruluşların sayısı ise 83’ten 123’e çıktı.
YASAĞI DELEN KART…
Taksitli ödemelerde 1 Şubat 2014 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme sonrası ticari kredi kartlarına tanınan ayrıcalık bu kartlarla yapılan işlemleri adeta patlattı. Bireysel kredi kartlarında taksitli ödemeler yüzde 10’dan fazla düşüş gösterirken ticari kredi kartlarında ise ödemeler yüzde 43’e yakın artış gösterdi. 9 taksit sınırı ile ilgili düzenlemenin ardından toplam taksitli ödeme tutarı azalırken, ticari kredi kartlarının kullanımının artması sonucunda taksitli ödemeler içerisinde ticari kartların payı da yüzde 19’a yükseldi. Bu oran 2013 yılının haziran ayında yüzde 12 seviyesinde bulunuyordu. Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) kartlı ödeme sistemlerine ait Haziran 2014 verilerine göre Türkiye’deki 57,3 milyon kredi kartının yüzde 4,7’si ticari kartlardan oluşurken, geçen yılın aynı ayına oranla ticari kredi kartı sayısındaki artış yüzde 28 oldu. Kart sayısı içindeki payı artmakta olan ticari kredi kartlarının ödeme tutarı içerisindeki payı da büyüyor. Haziran ayında tüm kredi kartları ile 36.3 milyar TL tutarında ödeme yapılırken bu ödemelerin yüzde 18’inde ticari kredi kartları kullanıldı. 2013 yılının Haziran ayına göre tüm kredi kartlarıyla yapılan ödeme tutarı yüzde 11 büyürken 2014 Haziran itibarıyla ticari kredi kartlarıyla ödeme tutarında yüzde 42 oranında büyüme gerçekleşti. Bu yıl Haziran ayında ticari kredi kartlarıyla ödeme tutarı 6.5 milyar TL düzeyinde oldu. Öte yandan Ocak 2014’te yüzde 31’e kadar yükselen ve taksit düzenlemesi sonrasında gerileyen taksitli ödemelerin toplam kredi kartı ödemeleri içindeki payı Haziran ayında yüzde 23 oldu. Bu oran 2013 yılının Haziran ayında yüzde 29 düzeyindeydi.
BATI ÇİKOLATAYI, DOĞU ŞEKERİ TERCİH EDİYOR…
Ramazan Bayramı’na sayılı günler kalması nedeniyle şekerleme sektöründe hareketli günler yaşanıyor. Şekerli Mamuller Tanıtım Grubu Başkanı Hidayet Kadiroğlu, bayram öncesi satışlarla ilgili ve Türk halkının bayramlardaki şekerleme ürünleri tercihleriyle ilgili bilgiler paylaştı. Şekerleme ürünlerinin bayramlarda farklı tercihlere göre satış performansı gerçekleştirdiğini söyleyen Hidayet Kadiroğlu konuyla ilgili şu bilgileri verdi: “Hediyelik ürünlerin yüzde 90’a yakını bayramlarda tüketiliyor. Hediyelik grubundaki tüketimin üçte biri ise sadece Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da gerçekleşiyor. Batı illerinde tercih çikolata olurken Doğu’ya doğru talep şekere dönüyor. Bunun birinci nedeni elbette fiyatlar, çünkü çikolata daha pahalı. Bayramda hediyelik şekerleme sektörünün büyüklüğünün 500 milyon TL’ye yaklaştığına dikkat çeken Kadiroğlu, “Çikolata ve şekerleme sektörünün bayram dönemindeki tonaj büyüklüğü ise 40-45 bin ton. Buna göre sektör bir yıldaki ciro-hacim büyüklüğünü 1 aylık Ramazan’da gerçekleştiriyor ” dedi.
Güncel/Siyasi
AMİRLERE SAHUR OPERASYONU…
Bir bölümü 17 ve 25 Aralık rüşvet ve yolsuzluk soruşturmalarının ardından görevden alınan İstanbul Emniyeti’nin eski üst düzey polis yetkilileri, dün iki ayaklı bir operasyonda gözaltına alındı. İstanbul Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü’nün yürüttüğü “casusluk” soruşturmasında 76, Organize Suçlarla Mücadele Şubesi’nin yürüttüğü “yasadışı dinlemelere ilişkin” operasyonda 39 şüpheli olmak üzere toplam 115 kişi hakkında gözaltı kararı verildi. Gözaltına alınanlar arasında eski İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Ali Fuat Yılmazer ile eski TEM Şube müdürleri Ömer Köse ve Yurt Atayün de var. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Soruşturma Bürosu tarafından yürütülen soruşturma kapsamında önceki gece saat 01.30 sıralarında İstanbul Terörle ve Organize Suçlarla Mücadele şube müdürlüklerine bağlı ekipler düğmeye bastı. İstanbul merkezli operasyon kapsamında Ankara, Antalya, Diyarbakır, Elazığ, Erzurum, Şanlıurfa, Van, Zonguldak, Malatya ve Mardin’in de bulunduğu 22 ilde çeşitli adreslere eş zamanlı baskın düzenlendi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen “casusluk” soruşturması kapsamında 76 emniyet görevlisine yöneltilen suçlamalar arasında, “Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından, niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri temin etmek”, “Suç için anlaşma” “Görevi kötüye kullanma”, “Bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme”, “Resmi belgede sahtecilik” ile “Haberleşmenin gizliliğini ihlal” yer aldı. “Casusluk” operasyonu İstanbul Terörle Mücadele Şubesi tarafından 15 ilde eş zamanlı yapıldı. Yasadışı dinlemelere ilişkin aralarında eski İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Ali Fuat Yılmazer’in de bulunduğu 39 şüpheli hakkında ise TCK’nın 312. maddesi uyarınca “Cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs etmek” suçundan soruşturma yürütüldüğü öğrenildi. Bu operasyonu ise İstanbul Organize Suçlarla Mücadele Şubesi yürüttü. Terörle Mücadele Şubesi eski Müdürü Ömer Köse, sabah saatlerinde evinde gözaltına alındı. Apartmanın kapısına kadar oğluyla birlikte inen annesi Menşure Köse, “Hiç canını sıkma Allah emanet ol. Hırsızlar utansın. Senin utanacak hiçbir şeyin yok. Para pul çalmadın. Adam öldürmedin. Türkiye’yi satmadın” dedi.
TÜRKİYE’NİN BÜTÜN İTİBARINI SIFIRLADI…
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın SSK Genel Müdürü’yken çekilmiş bir televizyon programını grup toplantısında göstermesine ilişkin olarak, “Erkeksen; senin istediğin medyada, senin istediğin gazetecilerle sadece SSK’yı görüşmek üzere oturalım” dedi. Kılıçdaroğlu, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada, şunları kaydetti: Akan kanın durması lazım. Türkiye bir şeyler yapıyor mu? Evet, sadece konuşuyor. Bir cümle istiyorum ben İsrail ile ilgili ne yaptın sen? ‘3 günlük yas ilan ettik’. Güzel. Türkmenler öldürüldü, yas ilan etmek geldi mi aklına? BM Genel Sekreteri gelecek, birçok ülkeyi gezecek, Türkiye hesapta yok çünkü bölgede ağırlığı kalmadı. Cumhuriyet tarihi boyunca dış politikada edindiğimiz bütün itibarı sıfırladı. Mısır Dışişleri Bakanı’nın yaptığı bir açıklama var, ‘Ateşkesi sağlayacağız, Türkiye ve Katar engel oluyor’. Abbas da aynı şeyi söylüyor. Katar ile beraber hangi haltları işliyorsunuz? Ölen her çocuğun sorumlususunuz siz. Ortadoğu’da akan kanın sorumlusu Erdoğan ve Davutoğlu ikilisi. Genel Başkan Yardımcımız El Kaide ve IŞİD’e giden silahların kapağını araladı. İnsani yardım malzemesi değil giden füzeler. Müslüman, Müslümanı öldürüyor. Öldüren sensin, onun eline silah veren sensin, utanmadan böyle konuşan da sensin. Film göstereceğiz demiş, merakla bekledim. Oğlumla sıfırlama konuşması yapmadım. Diyor ki, ‘Gafil Kılıçdaroğlu, şerefli ol.’ Ben şerefli olmayı babamdan öğrendim, çünkü haram lokma yemedim. Omurgalı olmayı ailemden, öğretmenlerimden öğrendim. Ecdadımdan dik durmayı öğrendim. Çünkü ben hiçbir zaman bizim askerin başına çuval geçirilirken çark etmedim. Ben ona net bir çağrıda bulunuyorum, başbakansın. Kasımpaşalı gibi söylüyorum, erkeksen; senin istediğin haram medyasında, senin istediğin gazetecilerle sadece SSK’yı görüşmek üzere oturalım. İstediğin soruyu sor arzu ediyorsan yanına Melih Gökçek’i de alabilirsin. Ben şunu soracağım, gittin Libya’ya ödül aldın, 250 bin dolar verdiler. ‘Bu parayı hayır kuruluşlarına vereceğim’ dedin. Bu paraları hangi hayır kurumuna verdin?
‘OYUMUZ YÜZDE 60’…
Cumhurbaşkanı adayı Ekmeleddin İhsanoğlu, eşi Füsun İhsanoğlu ve oğluyla birlikte dün ziyaret ettiği İzmir’de sevgi gösterileriyle karşılandı. Latife Hanım Köşkü’nün bahçesinde soruları yanıtlayan İhsanoğlu, “Halk, devletin tepesinde milleti tersleyen, tekmeleyen tokat atan insan istemiyor. Millet, cumhurun yarısının değil cumhurun tamamının başkanını arıyor” dedi. İhsanoğlu, hükümetin Gazze politikasının sorulması üzerine şöyle konuştu: “Gazze meselesinde ulusal yası saygıyla karşılıyorum, onun dışında bölgeye konserve kutusu gönderemedik çünkü herkesle kavgalıyız. Gazze’deki kardeşlerimizle dayanışma içindeyken Irak’taki Türkmenler’e sesiz kalınamaz. Sırf Filistinli olmak mı lazım. Varsa yoksa Gazze, onları ağzına almıyor.” İhsanoğlu, Başbakan’ın oyuhu yüzde 56 açıklamasının ardından kendisinin oy oranını sorması üzerine şunları söyledi: “Bizim oyumuz yüzde 60. Maalesef her şeyi bu seçime göre ayarlamış. Bir kişinin ölçülerine göre yapılmış kanun, biçilmiş kaftan. Bir yerden bir yere evinizi taşıma süresi bir ay. Her şeyi buna göre hazırlamış. Çok güzel bir kampanya, çok güzel yapılmış. Ama eşit değil, adil değil. TRT’nin yaptığı TRT tarihinde bir kara leke olarak geçecektir. Onu da herhalde bir gün bu millet sorgulayacaktır.”
ERDOĞAN’A SORDU: BU SERVETİ NASIL YAPTIN?…
Cumhurbaşkanı adayı ve HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş, İstanbul’da Doğu ve Güneydoğu Dernekleri Federasyonu temsilcileriyle toplantı yaptı. Demirtaş, “‘Ben milletin adayıyım’ diyerek devletin bütün imkanlarını kullanan adaylar var, görüyorsunuz, izliyorsunuz. Ben merak ediyorum; ‘milletin adayıyım’ diyor ya, milletin kaçının altında özel uçak, özel helikopter var. Bu nasıl millet adayıdır ki ayağı toprağa değmiyor” dedi. Demirtaş şöyle devam etti: “Bir Ana uçağında, bir Ata uçağında. Devletin helikopteriyle, uçağıyla il il gezip miting yapıyor. Sen TRT’yi özel televizyonun gibi kullanıyorsun. Tek bir şey istiyorum senden; canlı yayında tartışalım. Bonra hiçbir televizyon beni yayınlamasın. Servetini açıklamış. İddia ediyorum kökü yalan. Eşimin, kardeşimin, yedi sülalemin tek bir kuruşunda benim payım yoktur. Neyim varsa açıkladım. Başka bir şeye de ihtiyacım yok. Size ait olup eşinizin, kızınız, oğlunuzun, dayınızın üzerindeki malları da açıklayın. Topu topu benden 4 yıl fazla milletvekili maaşı almışsın. Bu serveti nasıl yaptın açıklaman lazım.”
‘KÜRSÜ ŞEREFİNİ KORUDUK, HOŞ BİR SEDA BIRAKTIK’…
Ak Parti Genel Başkanı ve Başbakan Erdoğan, partisinin TBMM Grup toplantısında konuştu. Toplantıya merhum gazeteci Savaş Ay’ın yıllar önce SSK hakkında yaptığı ve dönemin SSK Genel Müdürü Kemal Kılıçdaroğlu’nun da konuk olduğu A Takımı programının arşiv görüntüleriyle başlayan Erdoğan, seçimlerden paralel yapıya Gazze’den muhalefete her konuya değindi. 1992-1998 arasında SSK Genel Müdürlüğü’nü Sayın Kılıçdaroğlu yaptı. Videoda izlediniz, sorumlu genel müdür sadece sırıtıyor. O vatandaşın hali ne. Bunları bu ülke yaşadı. 6-7 yıl genel müdürlük yapacaksınız ve hiçbir vebaliniz olmayacak. Artık sağlıkta bunları yaşamıyoruz, tarih oldu. Birbirine yakın safta olduğu bir beyefendi, eski bakanlardan o da. Okuyan, “5 milyar dolar zararla ayrıldı sonra da Rahşan Affı ile kurtardı” diyor, kendi açıklaması… Türkiye’nin Filistin davasının yanında durması birilerini fena halde rahatsız ediyordu. Önce Gezi olaylarıyla hükümeti devirmeyi denediler ama başaramadılar. Mısır’daki senaryo tutmadı. Ardından Pensilvanya’yı kullanarak yargı darbesiyle hükümeti devirmek istediler başaramadılar. Cumhurbaşkanlığı seçimi üzerinden başka senaryo deniyorlar. Çatı aday diyorlar. Bunların hepsi yalan daha önce yapamadıklarını 10 Ağustos’ta yapmaya çalışıyorlar. Dengeleri gözetecek ve sesi çıkmayacak cumhurbaşkanıyla devam etmek istiyorlar. Türkiye, Avrupa Birliği’ne tam üyelik müzakereleri yapan, Birleşmiş Milletler’in ve NATO’nun üye ülkesi. Bu şekliyle dünyaya açık ve entegre olmuş bir halde ülkeyiz. Ama biz asla dengelere itaat edecek bir ülke haline gelmeyiz
