Beyaz yakalının enflasyonla sınavı: Her yer dört duvar…
AGS Global Araştırma Şirketi tarafından “Beyazların Enflasyonla Mücadelesi” araştırması, beyaz yakalıların enflasyon ışığında dönüşen ve değişen tercihlerine ışık tutuyor. Araştırmanın en ilginç bulgularından biri beyaz yakalıların enflasyon nedeniyle en çok zorlandığı konunun ulaşım/yakıt olması. Buna paralel olarak beyaz yakalılar geçen yıla kıyasla en çok ev dışı yeme-içme bütçelerini kıstığı dikkat çekiyor.
Türkiye’nin önde gelen holding ve kurumsal şirketlerinde profesyonel hayatını sürdüren 201 beyaz yakalının katılımıyla gerçekleştirilen araştırmaya göre; geride bıraktığımız birkaç ayda beyaz yakalıların enflasyon nedeniyle en çok zor zorlandığı başlıklar; ulaşım-yakıt (yüzde 59,7), gıda (yüzde 55,2) ve giyim-ayakkabı ve aksesuar (yüzde 44,8) olurken, onları sırasıyla ev dışı yeme içme (yüzde 37,3) ve konut-kira (yüzde 32,8) izledi. Kişisel bakım ise kendisine en son sırada yer buldu (yüzde 7,5).
Diğer yandan, beyaz yakalılar geçen yıla kıyasla en çok ev dışı yeme-içme bütçelerini (yüzde 29,9) kısarken, onu tatil ve seyahat (yüzde 25,4) takip etti. Tüketici elektroniği (yüzde 14,9) ile giyim, aksesuar ve ayakkabı ise (yüzde 10,4) geçen yıla kıyasla daha az bütçe ayrılan diğer kalemler oldu.
Her 10 beyaz yakalıdan 4’ü tatil yapamıyor
Araştırmanın ilginç çıktılarından biri ise beyaz yakalıların tatil tercihine dair. Buna göre; 2022 yılında yurt içinde tatil yapanların oranı yüzde 64,2 iken, bu oran 2023 yazında yüzde 50,7’ye geriledi. Diğer yandan, bu yıl butik oteller (yüzde 54) beyaz yakalıların açık ara ilk tercihi oldu. Onu memlekete (yüzde 18) ve 5 yıldızlı otele gidenler (yüzde 12) ile kiralık ev tutanlar (yüzde 11) izledi.
2022 yılına kıyasla butik otel (2022’de yüzde 51) ve memlekete gidenlerin (2022’de yüzde 12) payı kısmi de olsa artarken, beş yıldızlı otellerin (2022’de yüzde 17) ve kiralık evlerin payı (2022’de yüzde 14) azaldı. Karavan/kamp tatili (yüzde 2) ve devre mülk (yüzde 5) tercihleri ise son sıraları paylaştı.
Bununla birlikte, toplamda her 10 beyaz yakalıdan 4’ü ise tatil yapamadığını (yüzde 28,4) ya da yapmayı tercih etmediğini (yüzde 11,9) belirtti. Bu oran önceki yıl sırasıyla (yüzde 20,9) ve (yüzde 6) idi.
Favori yurt dışı destinasyonu Balkanlar
“Beyazların Enflasyonla Mücadelesi” araştırmasına göre yurt dışında tatil yapan beyaz yakalıların oranı 2022 yılı ile benzer şekilde, 10 kişiden biri ile sınırlı kaldı (yüzde 9). Azınlıkta olsalar da, yurt dışında tatil yapanların ilk tercihini Balkanlar’daki destinasyonlar oluştururken, onu sırasıyla Kıbrıs, Almanya ve İtalya izledi. Yurt dışını tercih edenlerin belirttiği en temel gerekçe; yurt içi tatilden çok daha ucuza gelmesi olurken, vizeye gerek olmaması diğer öne çıkan nedendi.
Yakıt masrafları nedeniyle özel araçlar daha az kullanılıyor
Araştırmada öne çıkan bir diğer başlık ise ulaşım maliyetleriyle mücadele yöntemleri oldu. Buna göre beyaz yakalılar ulaşım maliyetleriyle mücadele etmek için en çok özel araçlarını daha az kullanacağını (yüzde 32,8) ifade ederken, onu toplu taşıma kullanmayı planlayanlar (yüzde 28,4) izledi. Her 100 kişiden 6’sı ise elektrikli araç satın alacağını ifade etti. Ajandasına e-mobilite çözümlerini yazan beyaz yakalıların satın almayı düşündüğü markalar ise ağırlıklı olarak Eylül ayı sonunda ülke genelinde 5 bin 600 adet satılan yerli otomobil TOGG ve Elon Musk’ın ikonik markası Tesla oldu.
Her 4 beyaz yakalıdan 1’i (yüzde 25,4) ise ulaşım maliyetleriyle mücadele etmek için herhangi bir önlem almayacağını vurguladı.
Ülkedeki en büyük sorun hayat pahalılığı ve göçmenler
Beyaz yakalılara 2023 yılının son çeyreğinde Türkiye’nin gündemine yerleşmesi beklenen en önemli iki sorun soruldu. Buna göre; enflasyon ve hayat pahalılığı açık ara (yüzde 85,1) Türkiye’yi bekleyen en büyük sorunu olarak kodlanırken, onu biraz gerilerden de olsa göçmen sorunu (yüzde 44,8) takip etti. Diğer başlıklar ise şunlar oldu; konut bulamama (yüzde 22,4), deprem (yüzde 17,9), işsizlik (yüzde 17,9) olarak sıralanıyor. Diğer yandan, İklim krizi ise jeo-politik tansiyonda artış ve susuzluk tehlikesiyle birlikte son sıralarda yer aldı.
Araştırma sonuçlarını değerlendiren AGS Global Kurucusu ve CEO’su Ahmet Güler, enflasyonist baskının beyaz yakalıların tüketim tercihlerini değiştirmeye başladığını belirterek, “Enflasyon bulutu bir süre daha toplumun tüm kesimlerinin olduğu gibi, beyaz yakalıların da üzerinde dolaşmaya devam edecek. Araştırma, yaşam maliyetlerindeki artışın beyaz yakalıların tüketim alışkanlıklarını dönüştürdüğünü dramatik bir şekilde gösteriyor. Nitekim, beyaz yakalılar ev dışı yeme içmeye ve tatil-seyahate ayırdıkları bütçeler konusunda daha temkinli yaklaşıyor. Önümüzdeki dönemde hükümetin tüketici kredilerine ve bazı ürün-hizmetlerdeki taksit sayılarına yönelik uygulamalarının etkilerini talep bazlı enflasyonun ateşinin sönmesi ile birlikte göreceğiz. Bu da beyaz yakalıları tüketim konusunda daha hassas ve dikkatli olmaya itecektir” açıklamasında bulundu.
