E-ticaret sektörü kendini aştı, işlem adedi 6 milyarı geçti…
iyzico, Dogma Alares ve Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) iş birliğiyle hazırlanan “2023 Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu”nun sonuçları açıklandı. Rapora göre; 2023 yılında Türkiye’de yüzde 132 büyüme gösteren e-ticaret satış hacmi, 1.855 milyar TL’ye ulaşırken yıl boyunca 6 milyarı aşkın e-ticaret işlemi gerçekleşti… Çarpıcı veriler ve içgörüler sunan raporun çıktılarına gelin birlikte bakalım…
Pandemi sonrası, 2021 yılına geçerken yüzde 69 olan Türkiye e-ticaret satış hacminin büyüme oranı bir sonraki yıl yüzde 110 olarak gerçekleşmişti. 2023 yılında ise yüzde 132 büyüyen e-ticaret sektörünün satış hacmi 1.855 milyar TL’ye ulaştı.
2020-2021 ve 2021-2022 arasında e-ticaret işlem sayısı sırasıyla yüzde 45 ve yüzde 43 büyürken 2023’te işlem sayısının yıllık büyüme oranı yüzde 23 oldu ve 6 milyar adete yakın e-ticaret işlemi gerçekleşti.
Türkiye’nin e-ticaret hacmi ABD doları bazında değerlendirildiğinde ise; 2022-2023 yıllarında yüzde 64 büyüyen e-ticaret pazarı, 2023 yılı sonunda eriştiği 78 milyar dolarlık büyüklük ile paydaşlar için geleceğe dair umut verici bir tablo ortaya koymaya devam ediyor.
Raporda öne çıkan başlıklar şu şekilde sıralanıyor:
- Ortalama sepet büyüklüğü 2023 yılında yüzde 108 büyüdü ve 255 TL artarak 492 TL’ye yükseldi. Ortalama sepet tutarının aylara göre değişimi incelendiğinde çeşitli kampanyaların bulunduğu kasım ayı ortalama 795 TL ile ilk sırada yer aldı. 2022’de ilk sırada yer alan aralık ayı ise 2023’te kasım ayının ardından ikinci sıraya geriledi.
- 2023’te öne çıkan özel alışveriş günlerine bakıldığında “Black Friday” haftası 2022’de olduğu gibi 2023 yılında da online alışverişlerde yılın en aktif haftası oldu. “Black Friday” ve “Okula dönüş” haftası dışındaki zaman dilimlerinde işlem hacmi, sayısı ve ortalama sepet tutarının genel ortalamaya oranlamasında azalma görüldü. Ortalama sepet tutarındaki en yüksek harcama 941 TL ile “Black Friday” haftasında yapıldı. Bu dönemi ortalama 850 TL sepet tutarı ile “Single’s Day” izledi. Kitap ve kırtasiye ürünlerinin düşük maliyetleri nedeniyle, okula dönüş haftası diğer özel günler arasında ortalama 566 TL sepet tutarı ile en düşük harcama yapılan dönem olarak kaldı.
- Türkiye’deki 18-65 yaş aralığında yer alan müşterilerin demografik profili incelendiğinde, toplam e-ticaret hacminin yüzde 42’sini 26-35 yaş grubu oluşturdu. E-alışveriş alışkanlığı ise 35 yaşın üstünde yaş artıkça azaldı ve 56-65 grubunda yüzde 2’ye kadar düştü.
- 2023 yılında küresel e-ticaret ödemelerinin yüzde 63’ü kripto paralar, ön ödemeli kartlar ve BNPL gibi ödeme yöntemlerini içeren alternatif ödeme yöntemleri aracılığıyla gerçekleşti. Geleneksel ödeme yöntemlerinin kullanım oranı küresel ortalamanın neredeyse iki katı olan Türkiye, dijital finans ve ödeme sistemleri alanlarında hızlı gelişmeler göstererek potansiyelini değerlendirmeye bu yıl da devam etti.
- Rapora göre ilk 5 sırada yer alan sektörler toplam işlem hacminin yüzde 58,6’sı ve toplam işlem sayısının yüzde 50,2’sini oluşturdu. Moda ve aksesuar sektörü birinciliğini korumasına rağmen hem pazar hem işlem payında 7’şer puan kaybetti. İkinci sıradaki elektronik ve teknoloji sektörü pazar payını 2 puan işlem payını ise 0,6 puan artırdı. Kozmetik ve kişisel bakım sektöründe ise pazar payı görece stabil kalmasına rağmen, işlem payı 12 puana yakın önemli bir düşüş gösterdi. Benzer durum turizm ve seyahat sektöründe de yaşandı, pazar payı 0,5 puan artan turizm ve seyahat sektörü işlem payında 2 puana yakın düşüş yaşadı. Hizmet sektörü ise pazar payında 0,2 puan düşüş gösterirken, işlem payını 4,6 puan artırdı ve işlem payı bakımından yüzde 28,0’lık işlem payına sahip yiyecek ve içecek sektörünün ardından ikinci sırada yer aldı.
- Satıcı aktiviteleri coğrafi bölge bazında incelendiğinde, satıcıların yüzde 62,8’ine sahip Marmara Bölgesi’nin satıcı sayısı açısından ilk sırayı aldığı gözlemlendi. Marmara’yı sırasıyla yüzde 12,6 ile İç Anadolu, yüzde 11,4 ile Ege Bölgesi izledi. Son sırayı ise yüzde 1,2 ile Doğu Anadolu Bölgesi aldı. İstanbul, satıcıların yarısından fazlasını bünyesinde bulundurarak, satıcıların şehirlere göre dağılımında açık ara farkla ilk sırada yer aldı. Aynı zamanda İstanbul’daki satıcılar ülkemizdeki toplam e-ticaret hacminin yüzde 90’ını, toplam e-ticaret işlem sayısının ise yüzde 77’sini gerçekleştirerek İstanbul’un bu açılardan da açık ara farkla liderliğini korumasına yol açtı.
- E-ticaret işlem sayısının saat dilimlerine göre dağılımı değerlendirildiğinde 2022’de olduğu gibi 2023’te de işlem sayılarının öğlen ve akşam saatlerinde homojen dağıldığı gözlemlendi. Buna karşın müşterilerin gece ve sabah erken saatlerde daha az işlem yaptığı görüldü. 15.00-18.00 arası zirve noktasına ulaşan işlem yoğunluğu; saat 18.00’dan sonra azalmaya başladı, 03.00-06.00 arasında dip noktasına ulaştı ve 06.00 sonrasında artışa geçti. 12.00’dan 00.00’a kadar olan saat diliminde işlemlerin yüzde 70’inden fazlasının gerçekleşmiş olması dikkat çekti.
