Narsistler kariyer basamaklarını nasıl tırmanır?
Yeni araştırmalar gösteriyor ki, ileri derecede narsist olan insanlar daha hızlı terfi ediyor. Peki ama neden?
Bugüne kadar narsist bir CEO’nun tehlikeleri üzerine çok fazla yazı kaleme alındı. Şirket genelinde, iş birliğini ve bütünlüğü azaltan bireyselci bir kültür aşılama eğiliminde oldukları; bir şirketin uzun vadeli dayanıklılığını zayıflatabilecek aceleci ve riskli kararlar aldıkları söyleniyor. Hatta bazı yönetim bilimcileri, 2001’de Enron’un düşüşünde olduğu gibi, narsisizmin tüm şirketleri çökertebileceğine dair spekülasyonlar bile yaptılar.
Narsist liderlikle ilgili ciddi endişelere rağmen, bu benmerkezci ve kendine aşırı güvenen insanların güçlü konumlara nasıl ulaştıkları konusunda çok az şey biliniyor. Buradan yola çıkan İtalyan araştırmacılar tarafından hazırlanan yeni bir makale, bilgimizdeki bu boşluğu kapatmaya çalışıyor.
Yıldızlar nasıl doğar?
Narsistlerin meslektaşlarından daha hızlı yükselebileceklerine işaret eden birçok sağlam neden var. Narsistler özellikle kendilerini tanıtmada ve başarılarını öne çıkarmada doğuştan yetenekliler. Fakat 2017’de yapılan bir araştırma, narsistlerin kendi performanslarına ilişkin yüksek değerlendirmelerinin, gerçek başarılarının nesnel ölçümleriyle eşleşmediğini gösteriyor.
Kendilerine ilişkin şişirilmiş görüşleri sayesinde, narsistler gelecek için daha iddialı planlar sunabilir; bu planlar sonunda en üst pozisyona ulaşana kadar patronlarını veya işe alım panellerini etkileyebilir.
Free University of Bozen-Bolzano’da Yardımcı Doçent olan Paola Rovelli ve Milan Politeknik Üniversitesi’nde doktora öğrencisi olan Camilla Curnis konuyu araştırmak için 200 İtalyan CEO’dan kişilik envanteri formunu doldurmalarını istedi. Formda yer alan her sorunun seçenekleri arasında diğerlerinden çok daha iddialı bir seçenek yer aldı. Bir kişinin bu çok iddialı olan seçeneği kaç kez işaretlediğinden yola çıkılarak bir NPI (kişisel özellik) puanına ulaşıldı.
Rovelli ve Curnis, bu puanları, özgeçmişlerinden alınan verilerle (eğitimleri, mesleki deneyimleri, kuruluşlarındaki pozisyonları ve terfileri hakkında bilgiler) karşılaştırdı. Genel olarak, ileri derecede narsist olan birinin, benzer niteliklere sahip ortalamaya kıyasla, CEO pozisyonuna ulaşma konusunda yüzde 29 daha hızlı olduğu ortaya çıktı. Yani, sonuçlar kurumdaki çalışkan ama alçakgönüllü çalışanların, narsistlerin sürekli olarak terfi etmesinde gözle görülür bir payı olduğuna işaret ediyor.
İlginç bir şekilde bu hem karma hem de aile şirketleri için geçerli bir durum. Sonuçlara göre, aileye olan sadakat, yüksek derecede narsisizmi olan bir çalışanı yükselme konusunda durduramıyor.
Narsisizmin kariyer hayatında cinsiyete bağlı değişkenlik gösterebileceğini belirtmekte fayda var. Rovelli ve Curnis, kadınların narsisizm puanlarının biraz daha düşük olma eğiliminde olduğunu belirtmiş olsa da örneklemlerinde daha az sayıda kadın CEO bulunması sebebiyle kesin bir sonuca ulaşamadı.
Narsisizmle nasıl baş edilir?
Neyse ki, narsistlerin iş yerindeki etkisini en aza indirmek için atılabilecek bazı pratik adımlar var.
Öncelikle bu, daha akıllı bir işe alım süreciyle başlamalı. Sorunlu eğilimleri olan birini, kuruma zarar verebilecekleri bir konuma gelmeden önce belirlemek önemli. Bir psikolog ve Dark Social: Understanding the Dark Side of Work, Personality and Social Media’nın yazarı Ian MacRae, referanslar ve geçmiş kontrolleriyle basit bir durum tespiti yapmanın mükemmel bir başlangıç olacağını söylüyor. MacRae, özellikle aday çok çekici olduğunda, üst düzey pozisyonlar için uygun olduğu varsayımıyla bu adımın sıklıkla atlandığını ekliyor.
MacRae’nin ikinci önerisi şöyle: “Çeşitliliğe açık bir işe alım paneli kullanın ve adayın organizasyon içinde farklı statüdeki insanlara nasıl tepki verdiğini not edin. Narsistler ‘yönetme’ konusunda çok iyidirler, ancak daha sonra düşük statülü olarak algıladıkları insanlara çok farklı davranmaya eğilimlidirler. Fakat, işe alım sürecinde kullandığınız panel, çeşitliliğe açık değilse, bunu anlamanız pek olası değildir.”
Kurumların etik davranışları açıkça ödüllendirerek narsistlerin eğilimlerini frenleyebileceğini ve doğal olarak narsistlerin rekabet duygusuna hitap edecek bir sistem yaratabileceğini savunan MacRae, şöyle konuşuyor; “Sistem toplum yanlısı davranışları ödüllendiriyorsa ve zorbalık veya kötü niyetli dedikodu gibi antisosyal davranışlara müsamaha göstermiyorsa, o zaman narsistler merdiveni tırmanmak için etkili buldukları stratejileri kullanacaklardır.”
Bu bulgular sizi kendi patronunuzdaki veya iş arkadaşlarınızdaki narsist eğilimleri fark etmeye yönlendirdiyse, onların kişisel çıkarları doğrultusunda karar almalarını engellemek için de yapabileceğiniz bazı şeyler var.
Örneğin, narsistler otoritelerine yönelik doğrudan meydan okumalara kötü yanıt verme eğilimindedir. Bu nedenle, eylemlerini sorgulamanız veya yeni bir strateji önermeniz gerekiyorsa, bunu egolarına hitap edebilecek bir dille çerçevelemeye çalışın. Planlarınızın onlara, itibarlarına ve ayrıca kendinize nasıl fayda sağlayabileceğini açıkça belirttikten sonra aynı fikirde olmaları çok daha olası olacaktır.
Ayrıca, kendi yeteneklerinizin yönetimin diğer üyeleri tarafından açıkça görülebildiğinden emin olmaya çalışmalısınız. Aksi takdirde, narsistin kendi kariyerini ilerletmek için başarılarınızı sahiplenme riski olacaktır. Yani, bir narsistle karşı karşıya kaldığınızda, her zamanki alçakgönüllülüğünüzü feda etmeniz gerekebilir.
Başkalarının narsisizmiyle başa çıkmak, çalışma hayatının talihsiz bir gerçeği olabilir; ancak davranışları ve oluşturdukları riskler konusunda daha fazla farkındalıkla, kibirleri için haksız bir şekilde ödüllendirilmemelerini sağlamaya çalışabiliriz.
Kaynak: BBC