Araştırma Örneği: Türk iş dünyasına yön veren 10 kadın yönetici
Türkiye’nin başarılı kadın yöneticileri, ekonomiye kattıkları değer kadar kadının toplumdaki konumuyla ilgili üstlendikleri “rol model” sorumluluklarıyla da öne çıkıyor… Öyle ki gerek yönetim ve liderlik anlayışları gerek başarılarıyla adından söz ettiren bu isimler birer marka haline gelirken toplumdaki yerleşik “kadın-erkek eşitsizliğini” de tabiri caiz ise bozguna uğratıyor. Xsight Araştırma ve Danışmanlık’ın Marketing Türkiye için gerçekleştirdiği “Kadın Yöneticiler Algı Araştırması” işte bu isimlerin toplum nezdindeki itibar oranlarını ortaya koyuyor.
Oransal olarak erkeklerin çoğunluğunu oluşturduğu siyaset mecrası gibi iş dünyasının karar alma mekanizmasında da sayısal olarak erkek egemenliğinin hakim olduğunu görüyoruz. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün geçtiğimiz Ocak ayında yayınladığı “İş Dünyasında Kadınlar ve Yönetim-İvme Kazanma” raporuna göre; Türkiye kadın yöneticilerin oranı açısından sicili bozuk ülkeler arasında yer alıyor. Rapora göre, 128 ülke arasında 95’inci sırada bulunan Türkiye’de özel sektör ve kamuda her düzeydeki yöneticiler arasında kadınların oranı yüzde 12,2. Türkiye’de 2000-2012 arasında kadın yönetici oranı yüzde 5’ten az arttı.
Ancak kadın-erkek eşitsizliğiyle ilgili aksaklıkların katlanılamaz bir safhaya geldiği Türkiye’de kadınlar için rol modeli olan yöneticiler de yok değil… Türkiye’de Sabancı Holding, Akbank, Hürriyet gibi köklü kurumlar, “marka kadınlar” tarafından yönetiliyor. İşte Xsights Araştırma ve Danışmanlık’ın 680 kişiyle online olarak gerçekleştirdiği “Kadın Yöneticiler Algı Araştırması”, Türkiye’de en çok tanınan, en itibarlı ve yurtdışında Türkiye’yi en iyi temsil eden kadın yöneticileri ortaya koyuyor. Araştırmaya katılanlar, Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı’yı “En itibarlı kadın yönetici” olarak seçerken, en tanınan kadın yöneticinin ise Doğan TV Yönetim Kurulu Başkanı Arzuhan Doğan Yalçındağ olduğunu belirtiyor. Katılımcılara göre yurtdışında Türkiye’yi en iyi temsil eden kadın yönetici ise itibar sıralamasında da ilk sırada yer alan Güler Sabancı. En itibarlı 10 kadından 5’inin Boğaziçi Üniversitesi’nde eğitim görmüş olması dikkat çeken noktalardan biri.
Gençler Kesimer’i 35 yaş üstü olanla Yalçındağ’ı tanıyor
“Kadın Yöneticiler Algı Araştırması”nın “bilinirlik” sıralamasında yer alan ilk beş kadın yöneticiye bakıldığında Arzuhan Doğan Yalçındağ’ın 35 yaş ve üzeri katılımcılar tarafından (yüzde 45) gençlere göre (yüzde 36) daha fazla tanındığı görülüyor. Tat Gıda Genel Müdürü Arzu Aslan Kesimer ise 24 yaş ve altı genç katılımcılar tarafından daha fazla tanınıyor (yüzde 29). Güler Sabancı’yı en fazla tanıyan yaş grubunun 40 yaş ve üzeri (yüzde 28,6) olduğu görülürken, Boyner Holding Yönetim Kurulu Üyesi Nazlı Ümit Boyner ile İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı’nın da bilinirliği katılımcıların yaşı arttıkça yükseliyor. Araştırmanın sonuçlarına göre Nazlı Ümit Boyner (yüzde 29,4) ve Oya Eczacıbaşı (yüzde 31) en fazla 40 yaş üzeri katılımcılarca tanınıyor.
40 yaş ve üzeri Sabancı’yı daha itibarlı buluyor
Araştırmanın itibar sıralamasında ilk üç kadın yöneticiye bakıldığında; Arzu Aslan Kesimer en fazla 18-24 yaş arası katılımcılarca itibarlı görülüyor (yüzde 19,7). Güler Sabancı’yı en itibarlı bulan yaş grubunun 40 yaş ve üzeri olduğu dikkat çekiyor (yüzde 46,8). Arzuhan Doğan Yalçındağ ise en fazla İstanbul’daki katılımcılarca itibarlı bulunuyor (yüzde 31,7).
Liste:
1- Güler Sabancı – Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Türkiye’nin en büyük sanayi ve finans topluluklarından biri olan Sabancı Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üyesi olarak iş dünyasının önde gelen isimlerinden biri. Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun olduktan sonra çalışma hayatına 1978 yılında LASSA Lastik Sanayi A.Ş.’de başlayan Sabancı, Mayıs 2004 tarihinde Sakıp Sabancı’nın vefatının ardından Sabancı Holding’in liderliğini üstlendi. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) ilk kadın Yönetim Kurulu Üyesi olan Güler Sabancı, “Kadın Yöneticiler Algı Araştırması”nda yüzde 27,5’le “En itibarlı kadın yönetici” seçildi. Sabancı, en çok tanınan kadın yöneticiler listesinde de yüzde 33,4’le ikinci sırada yer alırken, “Türkiye’yi yurtdışında en iyi temsil eden kadın yönetici” kategorisinde de ilk sırada bulunuyor (yüzde 26,3).
2- Arzuhan Doğan Yalçındağ – Doğan TV Yönetim Kurulu Üyesi Saint-Michel Lisesi’ni bitiren ve Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden mezun olan Arzuhan Doğan Yalçındağ, 1990 yılında Milpa bünyesinde profesyonel iş yaşamına başladı. 1996 yılında Kanal D’de çalışmaya başlayan Yalçındağ, halen Doğan Holding Yönetim Kurulu Üyeliği yapıyor. Arzuhan Doğan Yalçındağ TÜSİAD’ın tarihindeki ilk kadın başkan olmasıyla da kadınlar açısından bir rol model konumunda. Yüzde 25,6’yla en itibarlı ikinci kadın yönetici seçilen Yalçındağ, yüzde 39,1’le akla ilk gelen kadın yönetici olmasıyla da dikkat çekiyor. Yalçındağ’ın yurtdışında Türkiye’yi temsil eden başarılı iş kadınları sıralamasında da yüzde 25’le ikinci sırada bulunduğunu görüyoruz.
3- Arzu Aslan Kesimer – Tat Gıda Genel Müdürü Arzu Aslan Kesimer, bünyesinde Tat, SEK, Maret ve Pastavilla gibi markaları bulunduran Tat Konserve Sanayii A.Ş.’nin 2011’den bu yana Genel Müdürlüğünü yürütüyor. Marmara Üniversitesi İngilizce İktisat Bölümü mezunu olan ve Boğaziçi Üniversitesi’nde Ekonomi Yüksek Lisans Programı’nı tamamlayan Kesimer, evli ve iki çocuk annesi. Yüzde 13,4’le Sabancı ve Yalçındağ’ın ardından en itibarlı üçüncü kadın yönetici olarak görülen Kesimer, en çok tanınan kadın yöneticiler sıralamasında da yine üçüncü sırada bunuyor (yüzde 21,2). Kesimer, Türkiye’yi yurtdışında en iyi temsil eden kadın yöneticiler sıralamasında da yüzde 12,9’la üçüncü.
4- Oya Eczacıbaşı – İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı 1959 yılında İstanbul’da doğan Oya Eczacıbaşı, Strasbourg’da Lycee Marie-Curie’dan mezun olduktan sonra yükseköğrenimini Boğaziçi Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nde gerçekleştirdi. 2004’teki kuruluşundan bu yana İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı sürdüren Eczacıbaşı, Museum of Modern Art (MoMA) Uluslararası Konseyi’nde de yer alıyor. Eczacıbaşı’na 2011 yılında Fransa Cumhuriyeti tarafından Chevalier dans l’Ordre National de la Legion d’Honneur madalyası verilmişti. Eczacıbaşı, en itibarlı kadın yöneticiler arasında yüzde 10,9’luk oranla dördüncü sırada yer alıyor. Yüzde 19,4’lük oranla akla ilk gelen dördüncü kadın yönetici olan Eczacıbaşı, ülkemizi yurtdışında temsil eden kadınlar arasında da yine aynı sırada bulunuyor (10,7).
5- Nazlı Ümit Boyner – Boyner Holding Yönetim Kurulu Üyesi Nazlı Ümit Boyner, 1963 yılında İstanbul’da doğdu. Arzuhan Doğan Yalçındağ’ın ardından TÜSİAD’ın tarihindeki ikinci kadın başkan olan Boyner, üniversite eğitimini 1985’te University of Rochester’da tamamladı. KAGİDER’in kurucusu, TEGV ve Tohum Vakfı Mütevelli Heyeti Üyesi de olan Boyner, araştırmaya katılanların yüzde 9’u tarafından en itibarlı beşinci kadın yönetici seçildi. En tanınan beşinci kadın yönetici (yüzde 17,9) olan Boyner, yurtdışında Türkiye’yi en iyi temsil eden kadınlar sıralamasında da yüzde 8,5’le beşinci sırada bulunuyor.
6- Leyla Alaton – Alarko Holding Yönetim Kurulu Üyesi Leyla Alaton 1961 yılında İstanbul’da doğdu. İşadamı ve Alarko Holding’in kurucusu İshak Alaton’un ilk çocuğu olan Leyla Alaton, ilkokulu Şişli Terakki Lisesi’nde, ortaokulu Sainte-Pulchérie Fransız Lisesi’nde, liseyi Notre Dame de Sion Fransız Lisesi’nde okudu. ABD’de bulunan Fairleigh Dickinson Üniversitesi İşletme Bölümü’nü tamamladıktan sonra New York Üniversitesi Endüstri Psikolojisi dalında master yapan ve 1989’da Alarko Şirketler Topluluğu Tanıtım Koordinatörü olan Alaton, en itibarlı kadınlar sıralamasında yüzde 5,1’lik oranla altıncı sırada bulunuyor. En tanınan kadınlar sıralamasında yüzde 14,9’la sekizinci sırada bulunan Alaton, Türkiye’yi yurtdışında temsil eden kadın yöneticiler sıralamasında da yüzde 5’le sekizinci.
7- Suzan Sabancı Dinçer – Akbank Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üye Kariyerine 1986 yılında bankacılık sektöründe başlayan Suzan Sabancı Dinçer, 1989 yılından bu yana Akbank’ta görev yapıyor. Chatham House Mütevelli Heyeti’nde bulunan Dinçer, Global İlişkiler Forumu Yönetim Kurulu Üyelisi ve İstanbul Lüksemburg Fahri Konsolosu olan Dinçer, 2010-2014 yılları arasında iki dönem boyunca DEİK/Türk-İngiliz İş Konseyi başkanlığı görevini üstlendi. “Kadın Yöneticiler Algı Araştırması”nda yüzde 4,9’luk orana sahip olan Dinçer, en itibarlı yedinci kadın olarak araştırmada konumlanıyor. En tanınan kadın yöneticiler arasında da katılımcıların yüzde 11,9’luk orana sahip olan Dinçer, bu kategoride dokuzuncu sırada yer alıyor. Dinçer, Türkiye’yi yurtdışında temsil eden başarılı kadın yöneticiler sıralamasında da 11’inci sırada (yüzde 3,4) bulunuyor.
8- Demet Sabancı Çetindoğan – Demsa Group Kurucu Ortağı Demet Sabancı Çetindoğan, 1965 yılında Adana’da dünyaya geldi. Üniversite eğitimini Richmond College’da işletme üzerine alan Çetindoğan, 1999’da eşi Cengiz Çetindoğan ile birlikte perakende tekstil firması Demsa A.Ş.’yi kurdu. Çetindoğan, halen çeşitli işkollarında faaliyetlerini yönetici olarak sürdürüyor. Demet Sabancı Çetindoğan, en itibarlı kadın yöneticiler sıralamasında yüzde 4,9’luk bir orana sahip ve sekizinci sırada. En tanınan kadın yöneticiler sıralamasında altıncı sırada (yüzde 15,9) bulunan Çetindoğan, Türkiye’yi yurtdışında temsil eden en başarılı kadınlar sıralamasında da altıncı (yüzde 5,3).
9- Ayşegül İldeniz – Intel Yeni Teknolojiler Bölümü Dünya Başkan Yardımcısı 1969 yılında doğan Ayşegül İldeniz, Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. Intel’e 1998 yılında Akdeniz, Orta Doğu ve Afrika Bölgesi’nden sorumlu Pazarlama Müdürü olarak katılan Ayşegül İldeniz, 2001-2004 yılları arasında Intel Türkiye Genel Müdürlüğü görevini yürüttü. 2004 yılında, Intel’in 67 ülkeyi kapsayan Türkiye, Orta Doğu ve Afrika Bölgesi’nin başkanlığına getirilen İldeniz, 2013 yılından bu yana Intel Yeni Teknolojiler Bölümü’nde Dünya Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor. İldeniz, en itibarlı kadın yöneticiler sıralamasında yüzde 4,6’lık oranla dokuzuncu sırada yer alıyor. En tanınan kadın yöneticiler sıralamasında 11’inci sırada (yüzde 9,6) bulunan İldeniz, yurtdışında Türkiye’yi temsil eden en başarılı yedinci kadın yönetici (yüzde 5,3) olarak görülüyor.
10- Vuslat Doğan Sabancı – Hürriyet Gazetesi Yönetim Kurulu Başkanı 1971 yılında doğan Vuslat Doğan Sabancı, 26 Mayıs 2010 tarihinden bu yana Hürriyet Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yapıyor. Sabancı, Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden mezun oldu ve New York’taki Columbia Üniversitesi’nde Uluslararası Medya ve İletişim alanında yüksek lisans yaptı. Sabancı, Hürriyet’te insan hakları ve özellikle cinsiyet eşitliği konularını ön plana çıkararak, kadın-erkek eşitliğinin tesis edilmesi için uğraş veriyor. Uluslararası Basın Enstitüsü’nde (IPI) sekiz yıl yönetim kurulu üyeliği yapan Doğan Sabancı, Enstitü’nün “Ömür Boyu Onursal Üye” unvanına sahip. En itibarlı kadınlar sıralamasında katılımcıların yüzde 3,8’i tarafından seçilen ve kendisine 10’uncu sırada yer bulan Sabancı, en tanınan kadınlar sıralamasında da yedinci sırada (yüzde 15,1) bulunuyor. Ayrıca Sabancı, yüzde 3,4’lük oranla yurtdışında Türkiye’yi temsil eden en başarılı 10’uncu kadın konumunda.