Influencer mı reklam yüzü mü?
Son dönemde e-ticaret büyük oranda sosyal medya reklamları üzerinden yürüyor. Tanınmış kişilerin ve influencerların sosyal medya hesaplarından paylaştıkları birçok ürün de tüketicinin yoğun ilgisiyle karşılanıyor. Fakat burada ince bir çizgi var. Reklam paylaşımlarında içeriklerin “tüketici algısı” verilerek ticari “ürün tanıtımı” olduğunun belirtilmemesi durumları vergi kaçakçılığı suçu sayılabilir veya reklam rekabet kanununa aykırılıktan para cezasına sebep olabilir.
2019 yılında “influencer pazarlamasının” yükselişiyle birlikte pazarlama sektöründe adeta kartlar yeniden dağıtıldı. Birçok tanınmış kişi influencer saflarında yerini alırken birçok marka da pazarlama stratejilerini bu kanala yönlendirdi. Fakat uygulamada bir takım pürüzler var. Reklam paylaşımlarının “tüketici algısı” verilerek yapılması ve vergi usul kanununa aykırılık taşıması hem markanın hem de sosyal medya ünlülerinin büyük cezai yaptırımlarla karşılaşmasına sebep olabiliyor.
Prof Hukuk Bürosu Avukatlarından Av. Emre Avşar, sosyal medya kanalları üzerinden paylaşımlarıyla reklam yapan influencer, fenomen ve ünlüleri uyardı. Bu uyarılarına reklam veren firmaları da dahil eden Avşar, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğine dikkat çekerek, hem reklam yasakları konusunda hem de vergi usul kanununa aykırılık ile ilgili sosyal medya kanallarındaki doğru olmayan uygulamaları anlattı.
Kısa süreli “story”ler aracılığıyla ünlüler, sosyal medya üzerinden açıkça reklam yerine, ürünün veya hizmetin internet sitesi uzantısı olan “link”lerin paylaşımıyla kendilerine “tüketici algısı” vererek, insanları bu linkler üzerinden alışveriş yapmaya yönlendiriyor. Bu da ünlülerin popülerliğini kullanarak bir markaya, bir hizmete veya bir ürüne popülerlik kazandırma amacı taşıdığı için “reklam”, yani dolayısıyla “ticari faaliyet” statüsünde gelir vergisine tabi oluyor. Bu kazançların vergilendirilmemiş olması durumu, hem markaların hem de sosyal medya ünlülerinin büyük cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmalarına yol açabiliyor. Yani aslında vergi kaçakçılığı suçunun bile oluşması kuvvetle muhtemel.
Paylaşımların reklam içerdiği belirtilmeli
Dijital dönüşümle entegre bir reklam stratejisi geliştiren markalar milyonlarca takipçisi/abonesi bulunan ünlüleri, YouTuber’ları, sporcuları ve influencer’ları kendi ürünlerinin veya hizmetlerinin reklam yüzü olarak konumluyor. Dolayısıyla bu kişiler de iletişim kanalı olarak kullanılan sosyal medya üzerinden ciddi gelirler elde ediyor.
Gelişmiş ülkelere bakıldığında reklam paylaşımında bulunan influencer’ların “reklam içeriği” olduğunu belirttiği görülürken Türkiye’de bu durum yönetmelikle hüküm altına alınsa da yapılan reklam paylaşımlarında yansıması henüz görülmüyor.
“Reklam içeriği”, “sponsorlu” ya da “ürün tanıtımı” gibi bilgilendirmelerle paylaşılması gereken reklam içeriklerinden elde edilen gelirler, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre; “ticari kazanç” olarak kabul ediliyor.
Yönetmelikte konu hakkında geçen ve özet niteliği taşıyan cümle ise; “01.01.2015 tarihli 29232 numaralı Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’ne göre, internet üzerinde yayınları yapılan paylaşımlarda reklam içeriği bulundurulduğu açıkça belirtilmelidir. Buna uyulmamasının da ciddi cezai müeyyidesi bulunmaktadır”.
