Önce pandemi, ardından Black Lives Matter hareketi tüm dünyada sarsılmaz denen taşları yerinden oynattı. Sivil toplum kuruluşları ve aktivistler gerek sosyal medya aracılığıyla gerekse sokak aktivizmiyle bir arada durup tabiri caizse markalara hükmetme gücünü fark etti. Toplum reaksiyonunun yanında yer alan markalarla birlikte, sesler daha da yükseğe ulaştı. Yükselen bu sesler de son olarak #StopHateforProfit sloganına dönüştü ve Mark Zuckerberg’in kulaklarını çınlatmaya başladı.

Nasıl başladı, nereye ulaştı?

Amerikan Başkanı Donald Trump’ın “Yağma başlarsa ateş açarız” paylaşımına Facebook’un sessiz kalması bardağı taşıran son damla oldu diyebiliriz. Geçmişte de sıklıkla nefret söylemi kapsamına giren ve şiddeti yücelten içeriklere izin vermekle suçlanan Facebook, bu paylaşımın ardından da bir reaksiyon göstermeyince Amerikalı özgürlük ve eşitlik savunucusu sivil toplum kuruluşları #StopHateforProfit boykotunu başlattı. Hareketi başlatan sivil toplum kuruluşlarının hedefinde Facebook’un kazandığı her 100 doların 98’ini oluşturan reklam gelirleri vardı.

İlk destek The North Face’ten geldi ve bu günlerde reklamlarını durduran şirketlerin sayısı 400’ü geçti! Starbucks, Pepsi, Coca-Cola, Adidas, HP, Ford gibi dev markaların yanına bir de Verizon ve Unilever’in eklenmesi Zuckerberg için geri adımı kaçınılmaz kıldı. (Bu nokta da Verizon’un sadece ABD içinde kullanılan Facebook reklamlarına 850 bin dolar, Unilever’in ise 504 bin dolar harcadığını hatırlatmakta fayda var.)

Zuckerberg’den geri adım

Geçen hafta boykot karşısında sessizliğini bozan Facebook kurucusu ve CEO’su, cuma günü boykotun daha da büyümesini engelleme çabasıyla canlı bir yayın yapmış ve bundan böyle reklamlarda nefret söyleminin yasaklandığını ve göçmenler gibi ayrımcılığa uğrayan grupları daha iyi koruyan kurallar uygulanacağını açıkladı. Zuckerberg ayrıca kurallarını ihlal eden paylaşımları etiketleyeceğini de söyledi ama bunların kaldırılmayacağını çünkü platformun bunların bilinmesinde “kamu yararı” gördüğünü söyledi.

Zuckerberg’in gözettiği “kamu yararı” ve yaptığı diğer açıklamalar görünene göre karşılık bulmadı ve o günden sonra da boykota katılan markaların sayısı bir bir arttı.

Peki, boykot Facebook’u nasıl etkiledi?

Facebook 2019 yılında gelirinin yüzde 98’ine denk gelen 69.7 milyar doları reklam gelirlerinden elde etti. Facebook’taki büyük reklam harcamaları daha çok orta ve ufak ölçekli firmalardan geliyor. Zira Facebook’ta 8 milyon reklam veren var.En çok harcama yapan ilk 100 firma ise yıl toplamında 4.2 milyar dolarlık reklam harcaması yaptı. Bu da reklam gelirinin sadece yüzde 6’sı anlamına geliyor.

Verilere bu perspektifle baktığımızda 8 milyon reklam verenden 400’ünün boykota gitmesi devede kulak gibi gözükse de, bu boykotun Facebook’un piyasa değerlerinin sadece geçen hafta yüzde 10 gerilemesine sebep olduğunu da göz ardı edemeyiz.

Facebook hisselerinin değer kaybının yanı sıra kişisel net servetinden de 7,2 milyar dolar kaybeden Zuckerberg, sessiz kalmanın pişmanlığını daha uzun süre duyacak gibi gözüküyor.

Kaynaklar: CNN Business, NTV, BBC