Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, tüketicilerin alışverişlerinde yanılmaması için, etiket rehberi hazırladı. Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan rehberde, gıda ürünlerinin etiketlerinde, dikkat edilmesi gereken tüm unsurlar, örneklerle anlatıldı. Rehberde yer alan bilgiler arasında, ”gerçek” veya ”hakiki” ifadelerinin etiketlerde yer almayacağı da yer aldı. Hakiki bal, gerçek meyve/meyveli, hakiki Maraş dondurması gibi tanımlamaların etiketlere yazılamayacağı belirtilen rehbere göre, geleneksel ifadesini kullanmanın da 30 yıl aynı şekilde üretim yapmak gibi şartları var. Rehberde yer alan açıklamaların bir bölümü şöyle:

Margarine “yayık” yasak             
Margarin etiketlerinde tereyağını çağrıştıracak görseller (yayık gibi) kullanılamaz. Üretiminde meyve/sebze yerine tamamen aroma verici kullanılan bir gıdanın etiketinde, meyve/sebze görseli kullanılırsa, gıdanın “aromalı” olduğu görselin bulunduğu yerde vurgulanmalı. Yenilebilir buz karışımlı gıdalarda “süt ve türevi” hiç kullanılmamışsa, bu gibi gıdaların etiketlerinde inek gibi görsellere yer verilemez.

El yapımı şartı
Bir yufkacı yufka yapacağı hamuru elinde yoğurmuyor ancak yufkaları elinde açıyorsa bu durumda “el yapımı” ifadesi kullanılabilir. Ancak, yaprak sarmasında bir kısım işlemler elde yapılmış olmasına rağmen, gıdaya özelliğini kazandıran sarma işlemi makinede gerçekleştirilmişse, bu durumda el yapımı ifadesinin kullanılması uygun olmaz.

Köy yoğurdu denilemez
“Çiftlik usulü yoğurt”, “köy tipi yoğurt”, “köy yoğurdu”, “çiftlik yoğurdu” gibi ifadeler kullanılamaz. Ancak, “Meksika usulü tavuk”, “Edirne usulü ciğer” gibi gıdanın tat, lezzet, pişirme tekniği gibi spesifik bir özelliğine atıf yapan ifadeler kullanılabilir.

Geleneksel demek zor
“Geleneksel” teriminin gıdanın adında kullanılabilmesi için, dikey gıda kodeksinde tanımlanmış olması veya Türk Patent Enstitüsü tarafından tescillenmiş olması veya geleneksel üretim, işleme yöntemi, geleneksel bileşim, geleneksel hammadde veya malzeme açısından en az otuz yıl süreyle kullanıldığının kanıtlanmış olması gerekir. Endüstriyel ölçekte üretilen gıdalar için “ev yapımı” ifadesi kullanılamaz. Ancak “ev yapımı tadında”, “anne eli değmiş gibi” ifadeler, tüketici tercihine bırakıldığından kullanılabilir.

Biraya taze denebilir
“Taze” terimi sadece anlamının açık olduğu durumlarda kullanılmalıdır. Örneğin sadece taze meyvelerden üretilen taze meyve salatası, satış noktasında soğukta muhafaza edilen ve raf ömrü çok kısa olan taze süt ürünleri (düşük sıcaklıklarda pastörizasyon işlemi uygulanmış krema, kaymak gibi), piyasadaki benzerlerine göre raf ömrü daha kısa olan pastörize edilmeyen birada kullanılabilir. Pastörize edilen içme sütleri için “pastörize taze içme sütü” ifadesi kullanılabilir. Ancak, UHT ve sterilize sütler için “taze” terimi kullanılamaz.

“Pasta” mı “makarna” mı?
Cappuccino tüketiciler tarafından kolayca algılanabileceğinden ilave tanımlayıcı bilgilere gerek yoktur. Ördek ciğeri için ”pate” adı kullanıldıysa, bu ifade ile birlikte, “ördek ciğeri” ifadesi de kullanılmalıdır. “Quark” için, “taze peynir” ifadesinin de kullanılması gerekir. İtalya’da makarna “pasta” olarak isimlendirilmektedir. Bu ürün kapalı bir ambalaj içinde ve ambalaj üzerinde makarnayı çağrıştıran hiçbir görsel de olmadan İtalya’dan ithal edildiğinde, iç piyasaya sunulmadan önce ambalaj üzerinde ürün adı olarak “makarna” yazılmalıdır.

Büyük harflerle yazılmalı
Mantının tüketiciler tarafından etli olması beklenir. Ancak et yerine veya et ile birlikte soya kullanılması durumunda “soya” ürün adının yanında uygun şekilde belirtilir. Böyle bir durumda geçen “soya” ifadesi, gıdanın adı olan “mantı” ifadesinin yazıldığı punto büyüklüğünün en az yüzde 75’i kadar büyük yazılır.

Trans yağ sınırları
Trans yağla ilgili beslenme bildirimi, diğer mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, gıdaların yüzde 2’den fazla trans yağ içermesi halinde zorunludur. Trans yağın yüzde 2’den az olması durumunda, trans yağ miktarı isteğe bağlı olarak verilebilir.

Kaynak: Hürriyet gazetesi