Sen de yap!

“Maker Hareketi” aslında herkesin birer “maker” olduğunu savunuyor. Para yerine yeteneğin konuştuğu; insanların tüketmektense yaratmaya odaklandığı; bunun sonucunda da satın alma yerine “yapmaktan” bahsettiğimiz yeni bir kültür söz konusu.

YİĞİT KULABAŞ

Maker hareketinden ilk defa yılın başlarında söz etmiş­tik: “Yaratıcılıkla beslenen çok iddialı yeni bir hareket bütün dünyayı kapsama altına almış durumda. Her sene onlarca fuar/panayır düzenleniyor, yüz binler top­lanıyor. Hareketin Türkiye’de de sadık bir takipçi kitlesi var. Sosyal medya, Y kuşağı, internet, yeni teknolojiler, 3 boyutlu yazı­cılar, crowdfunding, yaratıcılık bir araya gelince yepyeni bir alt kültür tetiklenmiş durumda.”

12-13 Kasım tarihlerinde düzenlenecek ilk “İstanbul Mini Maker Faire” hatırına konu­yu tekrar hatırlayalım isterseniz.

Maker Hareketi

Açık inovasyonun geldiği son nokta olarak görülen, kişilerin teknolojiyi kullanarak bir şeyler üretmesi ile ortaya çıkan Maker Hareketi aslında herkesin birer “maker” olduğunu savunuyor. Para yerine yetene­ğin konuştuğu; insanların tüketmektense yaratmaya odaklandığı; bunun sonucunda da satın alma yerine “yapmaktan” bahsetti­ğimiz yeni bir kültür söz konusu.

Bu yeni kültürdeki eğitim öğrenim de ol­dukça farklı. Resmi yerine gayri resmi bir düzen var; hayatı ti’ye alan, aşırı ciddiyet­ten hoşlanmayan bir ortam oluşturuluyor. Burada bilgi kadar deneyim de ön planda. Maker’lar deneyerek öğreniyor. Rekabet yerine işbirliği, paylaşma benimseniyor. Dünyanın her köşesinde düzenlenen festi­vallerin ana amacı da paylaşmak için ortam yaratmak zaten. Zira herkes kendi yarattığı eserler aracılığı ile sosyalleşmek istiyor.

Risk almanın çok doğal bir erdem olduğu, meslekler yerine yeteneklerin ön plana çık­tığı, daimi işler yerine projelerin konuşul­duğu, fabrikasyon yerine kişisel üretimin değer kazandığı bir düzen hayal ediyor Maker’lar. Bu hayal yaygınlaştığında ve kitleleri içine çekmeye başladığında elbette bugünkü pazarlama anlayışı ve iş yapış şe­killeri de değişecek.

Makercon

İlk yazıdan geçen yaklaşık bir senelik süre içinde hem dünyada hem de Türkiye’de pek çok gelişme yaşandı. Eylül ayında New York’ta düzenlenen Makercon ve Maker Faire etkinliklerine katılma fırsatı buldum. Makercon esnasında akımla özdeşleşen çoğu firma gövde gösterisi yaptı – yeni araç­larını, yeni sürümlerini ilk defa etkinlik es­nasında duyurdular: Ardunio, Rasberry Pi, AutoCAD, Intel, ARM, Makerbot ve Ulti­maker akla gelen ilk isimler arasında.

Eğitim önemli konulardan bir tanesiydi. Fuarda öğrencilerin ağırlığı hissediliyordu. Mühendislik eğitimi alanlar hatırlayacak­tır; elimize devre alışımız yirmili yaşlara denk gelir. Fuarda ise bu yaş onlu yaşların ilk yıllarına kadar inmişti. Gençler ellerin­de lehim makineleri ile Zihni Sinir projele­rin peşinden koşuyorlardı.

Program kapsamında yer alan panellerde Beyaz Saray sözcülerinden, üniversitele­re; tamamen maker kültürüne göre eğitim vermeye başlayan programlardan, çocukla­ra özel Makerspace işleten firmalara kadar her renk vardı. Hemen hepsi çocuklardan, yeni dünyadan, görsel düşünmeden, dene­yerek/yaparak öğrenmekten ve dönüşüm­den bahsetti.

Konuşmacılar arasında kitlesel fonlama (crowdfunding) akımının öncülerinden Kickstarter’ın CEO’su; 3D baskı işinde yıl­dızlaşan Shapeways firmasının CEO’su; Galileo projesi ile kitleye önemli yatırımlar yapan Intel CEO’su da bulunuyordu. Ancak kuşkusuz en büyük ilgiyi ve alkışı üç boyut­lu yazıcılar kullanarak araba üreten Local Motors CEO’su Jay Rogers aldı. Sadece 44 saatte imal edilen araba fuarda katılımcıla­rın meraklı gözleri önünde pazara sunuldu.

Etkinlikte dikkat çeken bir başka geliş­me ise “hardware”cilerin yükselişi idi. Hardware denince hemen aklınıza dona­nım satışı yapan büyük şirketler gelmesin. Burada hardware işine gönül vermiş, ge­rektiğinde software de yazan ama kendisini devrelere adayan kişilerden bahsediyoruz. Makercon seanslarında “software” ile bir­likte anılan her türlü jargonun “hardware” versiyonu kullanılıyordu: “HDK: Hardware Development Kit”, “Open Hardware”.

Makers Türkiye

Bir önceki yazıyı “Hazerfen’in, Prof. Zihni Sinir’in, Deli Emin’in, Doğan görünümlü Şahin’lerin çıktığı bu topraklardan daha nice Maker çıkacağından eminim” cümle­siyle bitirmiştik. Gerçekten de her geçen gün Türkiye’de akıma gönül veren kişilerin sayısı artıyor.

Makersturkiye.com sayfasının takipçi sa­yısı bugün itibarıyla sekiz bine yaklaşmış durumda. Sloganları “Sen de Yap!” Pek çok şehirde makerspace (yapım üretim or­tak alanı) açmak isteyen kişi, bu portal ve forum sayesinde birbirine ulaşıyor. Okul­larda da durum farklı değil. Bilgisayar la­boratuvarlarını maker laboratuvarlarına dönüştürmek için bazı okullar ilk adımı atmış bile.

Bir başka dikkat çeken slogan da “şikâyet etme harekete geç”. İcatlar bir problemin karşısında dertlenmektense, hayal kurarak çözüm bulmak istendiğinde ortaya çıkıyor: apartmanındaki kokudan rahatsız olup 3 boyutlu yazıcılarla koku giderici yapanlar, insansız dört kişilik orkestra ile zor bes­teleri bile icra edenler, selfie makinası ile kısa kol problemini çözenler… Bütün bun­lar kişisel çıktılar olmasıyla beraber kitlesel fonlama sitelerine prototip olarak konulup destek bulması durumunda ticari seviyeye kadar çıkabiliyor. Hem de önce prototiple ürün performansı test edilmiş, destekçiler­den gelen geribildirimlerle iyileştirilmiş ve tüm ön finansman sağlanmış durumda!

Bir de mobil nesil var. Henüz lise öğrenci­si olmasına rağmen kendi üç boyutlu ya­zıcısını yapan Kaan, akıllı priz tasarımları yapıyor. Yaşça daha büyük olan Deniz, üç boyutlu basım teknikleri kullanarak tasar­ladığı alçılar ile kırılan kolun tedavisini yüz­de 80 oranında hızlandırmış bulunuyor.

İstanbul Mini Maker Faire

Evet, dünyanın birçok yerinde yapılan ve 12-13 Kasım’da Türkiye’de ilk defa yapı­lacak olan Mini Maker Fuarı’nın İstanbul ayağına yaklaşık 100 proje katılacak. Et­kinlik Turkcell ev sahipliğinde, Turkcell Teknoloji Zirvesi kapsamında gerçekleşe­cek. İstanbul Mini Maker Fuarı’nda 3 bo­yutlu yazıcılar, çocuklar için bölüm, robot bölümü, el işi bölümleri yer alacak. Beyin dalgalarını okuyan sistemlerden, giyilebilir teknolojilere, yerli 3 boyutlu yazıcılardan, drone’lara kadar kişilerin kendi ürettiği projeler bu fuarda sergilenecek.

“Maker” ruhu taşıyan herkesle fuarda gö­rüşmek dileğiyle…